Buitenland

Geluid critici verstomd in aanloop naar verkiezingen Rwanda

APELDOORN – Het Centraal-Afrikaanse land Rwanda doet het in veel opzichten goed: de economie floreert, ruim 90 procent van de kinderen volgt onderwijs en de corruptie is laag. Maar kritische oppositiepartijen doen niet mee aan de presidentsverkiezingen van maandag. „Ze zijn monddood gemaakt”, zeggen critici.

Mark Wallet
6 August 2010 20:23Gewijzigd op 14 November 2020 11:24
Kagame. Foto EPA
Kagame. Foto EPA

Wie denkt dat alleen Nederlandse of westerse politici hun dagen al twitterend doorbrengen, heeft het mis. Ook de Rwandese president Paul Kagame leeft zich digitaal uit op de populaire internetdienst. Kagame en de zijnen (een president plaatst natuurlijk niet al zijn berichtjes zelf) twitteren dezer dagen korte verslagjes van hun campagnetoer door en bereiken daarmee in ieder geval de ruim 1300 ‘volgers’ op internet.

De tweets van de president laten geen misverstand bestaan over zijn enorme aanhang in het land. „Onverwacht grote” menigtes begroeten hem, mensenmassa’s scanderen „luider dan ooit” ”Tora Paul Kagame” (”Stem op Kagame”) of roepen al dansend: „Paul Kagame, u bent de trots van alle Rwandezen.” En zo stapelt de aanhang zich met haast iedere tweet op.

Nu zijn de internetberichtjes allerminst nodig om Kagames volgers ervan te overtuigen dat hij maandag met de zege naar huis zal gaan, want daar twijfelt geen mens aan. Kagame neemt het formeel op tegen drie andere kandidaten, maar die vormen geen reëel gevaar. De fracties die zij vertegenwoordigen zijn „satellietpartijen” van de regeringspartij RPF, schamperen critici. Bij de presidentsverkiezingen van 2003 gaven alle drie de partijen hun steun aan Kagame, die toen met ruim 95 procent van de stemmen glorieerde.

De echte opponenten van Kagame staan niet op de stembiljetten. De oppositiepartijen Verenigd Democratisch Front (UDF) en de Groenen zijn er niet in geslaagd zich voor de verkiezingen te registreren, naar eigen zeggen door tegenwerking van de Rwandese regering.

De officiële instanties voeren als redenen aan dat er een justitieel onderzoek loopt naar UDF-partijleider Victorie Ingabire, terwijl er bij de Groenen geen wettelijk verplichte oprichtingsvergadering van de partij was geweest.

Volgens mensenrechtenorganisaties is er echter meer aan de hand dan wat juridische en administratieve problemen. Human Rights Watch stelt dat Ingabire te kampen heeft gehad met „een intensieve campagne van publieke laster” sinds ze in januari 2010 vanuit Nederland naar Rwanda terugkeerde. Ingabire werd vervolgens onder huisarrest geplaatst omdat ze de genocide van 1994 zou hebben ontkend. Volgens Ingabire zelf had ze enkel opgeroepen tot onderzoek naar mishandeling van Hutuburgers door het RPF en het Rwandese leger.

In februari meldde de partijleider van de Groenen, Frank Habineza, dat hij met de dood was bedreigd. Op 14 juli werd de vicevoorzitter van de partij, André Kagwa Rwisereka, dood aangetroffen in een moeras in Zuid-Rwanda. De (voormalige) partijleider van de enige nieuwe oppositiepartij die wel geregistreerd werd, de Socialistische Partij-Imberaukuri, werd op 24 juni gearresteerd op beschuldiging van „etnisch divisionisme.”

„Ontkenning van de genocide”, „etnisch divisionisme” en „verspreiding van de genocide-ideologie” zijn veelvoorkomende beschuldigingen over critici. Rwanda kent een zeer stringente wetgeving die elke etnische kwalificatie (Hutu of Tutsi) wil uitbannen. In de praktijk maakt het ieder debat feitelijk onmogelijk.

Onder de oppervlakte is de verhouding tussen Hutu’s en Tutsi’s in Rwanda echter nog altijd uiterst gespannen. Tijdens de massamoord van 1994 doodden Hutu’s naar schatting 800.000 Tutsi’s en gematigde volksgenoten. Het RPF streed vanuit de buurlanden onder leiding van Kagame voor de Tutsi’s. De geschiedenis heet vergeten, maar is het allerminst.

De regering heeft gezegd bereid te zijn de strikte ‘genocidewetgeving’ aan een kritisch onderzoek te onderwerpen, maar in de aanloop naar de verkiezingen is van ontspanning nog weinig te merken.

Ook de media krijgen geregeld aanklachten op grond van de ‘genocidewetgeving’. Zo werd redactrice Agnes Uwimana van de oppositionele krant Umurabyo half juli gearresteerd op verdenking van verspreiding van de genocide-ideologie. De echte reden van haar arrestatie lag volgens critici echter ergens anders. Uwimana publiceerde geregeld artikelen over meningsverschillen binnen de Rwandese strijdkrachten en was bovendien bezig met een verhaal over de toedracht van de moord op haar regeringskritische collega Jean Leonard Rugambage van de krant Umuvugizi.

Duidelijk is dat Kagame moeite heeft met de vrije pers. In de aanloop naar de verkiezingen heeft hij volgens de organisatie Verslaggevers zonder Grenzen de vergunningen van niet minder dan dertig mediaorganisaties ingetrokken. De kranten Umuvugizi en Umurabyo kregen in maart al een publicatieverbod van zes maanden opgelegd.

De slogans van Kagame worden er echter niet minder veelbelovend om: ”Hij bevrijdt” en ”Hij zal je nooit laten vallen”, beloven zijn verkiezingsposters aan de kiezers. Het lijkt wel rechtstreeks uit een zondagse preek gekopieerd.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer