BRUSSEL (ANP) - Kroatië krijgt nog ver voordat gesprekken over lidmaatschap van de Europese Unie kunnen beginnen, forse voorwaarden opgelegd. Zo moet de regering in Zagreb veel meer werk maken van handhaven van de mensenrechten. Ook is betere medewerking met het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag vereist. Daarbij staat een snelle uitlevering van de van oorlogsmisdaden verdachte generaal Bobetko voorop.De EU-lidstaten gaan ermee akkoord dat de Europese Commissie een advies opstelt over Kroatisch lidmaatschap, het formele begin van een procedure voor toetreding tot de unie. De EU-ministers van Buitenlandse Zaken moeten hier maandag nog wel formeel mee instemmen.

Onder druk van Nederland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Zweden moet de commissie daar echter wel een stevige clausule over handhaving van mensenrechten aan verbinden. „Dat is voor de EU een belangrijke voorwaarde om Kroatië aan te manen tot een echt mensenrechtenbeleid”, aldus een hoge diplomaat donderdag.

Kroatië diende anderhalve maand geleden het verzoek in voor EU-lidmaatschap. Vooral huidig EU-voorzitter Griekenland wil daar snel werk van maken, in de hoop de gehele Balkan op termijn te laten aansluiten bij de Europese Unie. Griekenland zou daardoor geografisch minder geïsoleerd staan in Europa.

Nederland was begin dit jaar nog niet meteen enthousiast over een Kroatisch EU-lidmaatschap. Staatssecretaris Nicolaï van Europese Zaken drong toen al aan op betere samenwerking met het Joegoslavië-tribunaal. Ook zei hij meer te zien in goede handelsovereenkomsten, vooraleer de gesprekken over lidmaatschap te beginnen.

Nederland heeft uit protest tegen het gebrekkige mensenrechtenbeleid van Zagreb als enige EU-lidstaat ook geweigerd een stabiliteits- en associatie-akkoord met Kroatië te ondertekenen. Daardoor is feitelijk de voorfase voor EU-lidmaatschap nog niet eens begonnen, terwijl de Europese Commissie nu al wel een begin maakt met de formele toetredingsprocedure.

Samen met de drie andere lidstaten heeft Nederland nu bedongen dat de commissie Zagreb eerst fors de les leest over mensenrechten. In ruil daarvoor kan Nederland nu wel akkoord gaan met de start van werkzaamheden door de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU.

Kroatië zou bij toetreding EU-lidstaat nummer 26 zijn. Diplomaten verwachten echter de komende jaren nog geen toetreding, mede gezien de problemen met het Joegoslavië-tribunaal. Ook zien de meeste EU-lidstaten niets in extra steun voor Kroatië of andere Balkan-landen, omdat zij twijfels hebben over een correcte besteding van het geld. „Veel daarvan gaat rechtstreeks het criminele circuit in”, aldus een Brusselse waarnemer.