Anglicaanse Kerk in impasse
YORK – De Anglicaanse Kerk in Engeland verkeert in zwaar weer nu de generale synode zaterdagavond in York een compromis over de toelating van vrouwen tot het bisschopsambt heeft verworpen.
Volgens het compromis zouden in elk bisdom twee bisschoppen naast elkaar functioneren. Waar een vrouw de hoofdbisschop zou zijn, zou zij het werk in parochies die zich tegen vrouwelijke priesters en bisschoppen verzetten aan haar mannelijke collega overlaten.
Met het compromisvoorstel hoopten de geestelijk leider van de Anglicaanse Kerk, aartsbisschop Rowan Williams van Canterbury, en de aartsbisschop van York, John Sentamu, tegenstanders van de toelating van vrouwen als bisschop over de streep te trekken. De bisschoppen en de leken stemden in meerderheid voor, maar in het derde zogeheten huis, dat van de geestelijken, werd het plan met 90 tegen 85 stemmen verworpen.
De uitspraak van de synode, waarin zowel de bisschoppen als priesters en leken zitting hebben, is een zware klap voor Williams. De 60-jarige geestelijk leider van de ongeveer 80 miljoen anglicanen wereldwijd heeft de reputatie dat hij progressief is. Maar hij heeft in de zeven jaar dat hij het ambt vervult vooral geprobeerd met traditionele gelovigen een compromis te sluiten over de toelating van vrouwen en homoseksuelen tot het priester- en bisschopsambt.
De synode spreekt de komende drie dagen verder over de voorwaarden waaronder vrouwen in Engeland tot bisschop kunnen worden gewijd. Twee jaar geleden besloot de synode al tot toelating van vrouwen tot het bisschopsambt. In Engeland worden anglicaanse vrouwen sinds 1994 tot priester gewijd. Bijna een derde van alle actieve priesters in de Engelse kerk is vrouw.
Bezwaarde anglicanen dreigen in groten getale de kerk te verruilen voor de Rooms-Katholieke Kerk als vrouwen tot bisschop mogen worden gewijd. Paus Benedictus XVI heeft de deuren van de Rooms-Katholieke Kerk, die de toelating van vrouwen tot het priesterambt en dus ook tot het bisschopsambt afwijst, voor hen opengezet. Vorig jaar al liet het Vaticaan weten het makkelijker te maken voor bezwaarde anglicanen om naar de Rooms-Katholieke Kerk over te stappen. Het zou hen worden toegestaan „te komen in volledige gemeenschap met de Rooms-Katholieke Kerk, terwijl ze de specifieke elementen van het anglicaanse spirituele en liturgische erfgoed mogen behouden.” Deskundigen achten de kans aanwezig dat bezwaarde anglicanen massaal hun kerk verruilen voor de Rooms-Katholieke Kerk. Rekening wordt gehouden met de overstap van complete parochies, niet alleen in Engeland maar ook in bijvoorbeeld Australië. Als dat gebeurt, kan een juridische strijd over de kerkelijke goederen losbarsten.
Leiders van conservatieve anglicanen in de VS denken dat zij minder snel dan hun Britse geestverwanten naar de Rooms-Katholieke Kerk zullen overstappen. De Amerikaanse conservatieve anglicanen hebben in 2006 al gebroken met de Episcopale Kerk en hun eigen kerkelijke structuren in het leven geroepen.
In de Britse krant The Observer betoogt een commentator dat in deze kwestie humaniteit voorrang moet hebben boven kerkelijke eenheid. „Dr. Williams heeft te vaak zijn eigen liberale neigingen ondergeschikt gemaakt aan wat hij ziet als een hogere roeping: de institutionele eenheid bewaren. Nu is het moment aangebroken dat hij zijn prioriteiten verlegt.” De commentator schrijft dat de meeste Britten erkennen dat vrouwen gezaghebbende posities mogen innemen, en dat homoseksualiteit een normaal onderdeel is van het menselijk bestaan. „De expliciete discriminatie die de kerk praktiseert is in de meeste niet-religieuze situaties onacceptabel. Bij elke andere functie zou ze illegaal zijn. Intussen zijn er volop theologische argumenten om te accepteren dat vrouwen niet geschapen zijn in een ondergeschikte positie aan de man, en dat homoseksualiteit niet verwerpelijk is in de ogen van God.”
De commentator stelt vast dat de kerkscheuring die Williams wil voorkomen, in feite al heeft plaatsgevonden. „Dr. Williams was voorbestemd om niet de geschiedenis in te gaan als de aartsbisschop die de kerk scheurde. Hij had door toekomstige generaties herinnerd kunnen worden als een religieus leider die ondubbelzinnig koos voor het juiste morele argument over seksuele gelijkheid. Helaas lijkt die kans nu voorbij te zijn gegaan.”
