Officiële delegaties van geallieerde landen en Marokkaanse organisaties herdenken morgen op het ereveld de Franse soldaten die in de meidagen van 1940 zijn gevallen bij Kapelle. Enkelen van hen liggen begraven op de oorlogsbegraafplaats, net als 22 Marokkaanse gesneuvelden.

Bij Kapelle zijn ook Marokkanen om het leven gekomen, zo is de stellige overtuiging van M. Achaboun, die zich sinds 1985 inzet om het Marokkaanse oorlogsverleden in Nederland voor het voetlicht te halen.

Hij sprak in 2003 in een lezing over de heldendaden van Marokkanen in de oorlog en citeerde daarbij de oorlogsheld Doughit ben Daoud, die beweerde bij Kapelle gevochten te hebben. Daarbij zouden 63 Marokkanen gesneuveld zijn, die in een massagraf ter aarde zouden zijn besteld.

„Dat graf is mij niet bekend”, formuleert historicus J.A. Hey voorzichtig. „Op andere oorlogskerkhoven liggen wel enkele in Nederland gesneuvelde Marokkanen begraven.”

De Marokkanen die in Kapelle begraven liggen, zijn op 2 en 3 juni omgekomen door Duitse bombardementen, toen de Britse en Franse troepen na de Slag bij Duinkerken in allerijl moesten evacueren, denkt de historicus. Op weg naar Engeland brachten de Duitsers 72 van de 848 schepen tot zinken. „Ook Marokkanen die in het Franse leger dienden, kwamen daarbij om. Zij stierven dus wel voor hét vaderland, maar niet voor óns vaderland”, aldus Hey.

Velen van hen spoelden aan op de Nederlandse kust, van Zeeuws-Vlaanderen tot aan Rottummeroog. „Een gemeentesecretaris schreef toen: „Zij dreven aan als scholen visch.” De slachtoffers van het Duitse bombardement werden van juli tot half september 1940 gevonden. Daarbij hoorden ook deze Marokkanen.”

Achaboun kan slecht uit de voeten met deze feiten. „Ik doe dit werk om respect te verwerven voor allochtone Nederlanders. Het onderzoek van Hey demotiveert mensen alleen maar om mee te doen aan 4 meiherdenkingen. Ik wil het samenbindende element benadrukken, en dan moet Hey geen dingen publiceren waardoor een groep mensen afgewezen wordt.”

Achaboun zegt te beschikken over schriftelijk bewijs dat mensen uit massagraven in Zeeland het Marokkaanse uniform droegen.

Hey begrijpt Achaboun wel. „Zijn motief is om de geschiedenis van het Marokkaanse volk parallel te laten lopen met het Nederlandse. Ik vind het echter kwalijk dat ze daarvoor ‘geschiedenisschennis’ plegen. Bovendien zijn ze niet vrij te pleiten van onkunde, want ze kennen de feiten ook.”

„We kunnen niet om de realiteit heen”, vindt A. J. van den Berge van de gemeente Kapelle. „Er liggen Marokkaanse soldaten begraven in Kapelle. Het strijdpunt is: hebben ze meegevochten? Dat is uit de feiten niet te achterhalen. Wel hebben volgens ooggetuigen Marokkanen meegevochten, maar die zijn hier niet gesneuveld.”

Ook gemeentelijk archivaris F. A. de Klerk beaamt dat. „Er hebben Franse soldaten gevochten bij Kapelle, van wie er tachtig gesneuveld zijn. Dat waren echter alleen Noord-Franse reservisten die in Kapelle zijn begraven. Hun persoonsgegevens zijn in juni 1940 via het Rode Kruis naar Frankrijk gegaan. Daar zijn heel weinig spelden tussen te krijgen.”

De begraven Marokkanen zijn volgens De Klerk zeker wel oorlogsslachtoffers, maar niet van de strijd bij Kapelle. „Zonder de oorlog hadden ze hier niet gelegen. Bovendien zijn de bronnen ook duidelijk. De Marokkanen behoorden tot het 271e regiment infanterie. En dat is nooit in Nederland geweest.”

Na de oorlog zijn in 1950 de meeste stoffelijke overschotten van Franse soldaten gerepatrieerd. Een enkele gesneuvelde is met de begraven Marokkanen in Kapelle achtergebleven.