Marteling in Turkije nog niet verdwenen
Zes jaar nadat Turkije een zerotolerancebeleid afkondigde op het gebied van marteling, wordt er nog bijna net zo veel gemarteld als voorheen.
Dat zeggen mensenrechtenorganisaties uit het grotendeels Koerdische zuidoosten van het land. De martelingen zijn wel minder zwaar geworden.Om tegemoet te komen aan de eisen voor lidmaatschap van de Europese Unie (EU) breidde de Turkse regering de wettelijke bescherming tegen marteling uit. Marteling is bij wet verboden en er staat minimaal drie jaar celstraf op.
Gevangenen hebben meteen recht op juridische bijstand en mogen nu minder lang worden vastgehouden zonder te worden voorgeleid. Van deze bepalingen kan worden afgeweken als het om terreurverdachten gaat.
Marteling is echter nog lang niet verdwenen uit Turkije. Volgens de Mensenrechtenassociatie van Turkije (IHD) nam het aantal gedocumenteerde gevallen van marteling consistent af in de jaren na de introductie van het zerotolerancebeleid. In 2008 verdubbelde het aantal echter.
Gegevens voor 2009 zijn nog niet officieel vrijgegeven, maar uit beschikbare data blijkt dat ze iets hoger liggen dan in 2004, het jaar waarin de regerende partij de wetgeving tegen marteling uitwerkte. In dat jaar noteerde IHD 1040 incidenten.
„Het grootste probleem in Turkije is de mentaliteit”, zegt Necdet Ipekyuz, een arts die namens de Mensenrechtenstichting van Turkije (TIHV) gratis medische behandeling verstrekt aan slachtoffers van marteling. „Gearresteerden zijn officieel onschuldig tot het tegendeel is bewezen, maar zo ervaart de Turkse politie dat niet.”
In 2008 meldde de minister van Justitie dat 4719 mensen in 2006 en 2007 klaagden over marteling, mishandeling en buitensporig geweld. Sezgin Tanrikulu, een bekende mensenrechtenadvocaat en voormalig voorzitter van de Orde van Advocaten in Diyarbakir, zegt dat slaan, dwingen naar harde muziek te luisteren en bedreigingen het meest voorkomen in Turkije.
„Dat gebeurt op straat, op politiebureaus en in gevangenissen”, zegt hij. „In het verleden werden mensen vijftien tot twintig dagen vastgehouden. Ze werden mishandeld met elektrische schokken, slagen op de voetzolen, opgehangen in ongemakkelijke houdingen en er werden sigaretten op hun lichaam uitgedrukt”, zegt arts Ipekyuz. „Dat gebeurt nog wel, maar het is zeldzaam”, voegt hij eraan toe. Slaan en psychologische geweld zijn volgens hem wel wijdverbreid.