Fors verlies voor CDU in Duitse regering
De Duitse regering van bondskanselier Angela Merkel heeft haar meerderheid in de Bondsraad, de Eerste Kamer van het Duitse parlement, verloren. Dat is het gevolg van verkiezingen die zondag in de aan Nederland grenzende deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen zijn gehouden.
Volgens de prognoses heeft de centrumrechtse CDU-FDP-coalitie van premier Jürgen Rüttgers haar meerderheid in de Landdag in Düsseldorf verloren. Dat betekent dat de landelijke CDU/CSU-FDP-coalitie van Merkel in de Bondsraad, waarin de regeringen van de zestien deelstaten zijn vertegenwoordigd, ook geen meerderheid meer heeft.Volgens de prognose van de publieke omroep ARD krijgt de CDU nog maar 34,7 procent, haar slechtste uitslag ooit in de deelstaat. Wel blijft de CDU net de grootste partij in de deelstaat. De FDP blijft steken op 6,8 procent. De centrumrechtse coalitie van Rüttgers komt dus samen op nog maar 41,5 procent.
De grote overwinnaar van de verkiezingen zijn de Groenen met 12,2 procent, hun beste resultaat ooit in Noord-Rijnland-Westfalen. Die Linke, een linkse afsplitsing van de SPD, komt met 5,6 procent voor het eerst in het deelstaatparlement. De sociaaldemocratische SPD ligt met 34,5 procent iets achter op de CDU.
De landelijke centrumrechtse coalitie van CDU/CSU en FDP kan momenteel rekenen op 37 van de 69 stemmen in de Bondsraad, twee meer dan de absolute meerderheid. Bij de verkiezingen in de deelstaat stonden zes stemmen op het spel. De regering in Düsseldorf heeft veel stemmen in Bondsraad omdat er in de deelstaat zo’n 18 miljoen mensen leven, meer dan in elke andere Duitse deelstaat.
Het is in de Duitse politiek eerder voorgekomen dat een regering geen meerderheid heeft in de Bondsraad. Dan moet de regering met de oppositie in de Bondsdag gaan onderhandelen. Momenteel zijn er drie oppositiepartijen in de rechtstreeks door het volk gekozen Bondsdag die in diverse deelstaten in de regering zitten: de SPD, de Groenen en Die Linke, waarin ook ex-communisten uit de voormalige DDR zitten.
Merkel kan proberen deelstaten over de streep te trekken die door een SPD-premier worden geregeerd. In het verleden bleek geregeld dat dit soort onderhandelingen veel tijd kost en een voortvarend optreden van de regering in de weg staat. Daarom hebben Duitse regeringen liefst een meerderheid in zowel Bondsdag als Bondsraad.
De centrumrechtse coalitie kampt al met het probleem dat veel kiezers volgens enquêtes vinden dat zij sinds de Bondsdagverkiezingen in september niet veel werk heeft verzet. Daarnaast is er ook sprake van enige inhoudelijke verdeeldheid. De liberale FDP van vicekanselier Guido Westerwelle dringt aan op belastingverlagingen voor haar eigen achterban, goed opgeleide en beter verdienende mensen.
Die plannen zijn binnen de CDU/CSU felomstreden. De SPD, die traditioneel de belangen van arbeiders en sociaal zwakkeren verdedigt, ziet dit soort plannen al helemaal niet zitten.
Analisten wijten het verlies van Merkel vooral aan de crisis rond de schuldenberg van Griekenland. De miljardensteun aan de Grieken is in Duitsland niet populair.