Het silhouet van koningin Beatrix is zo vertrouwd dat elke Nederlander het wel kan dromen. Dat moet ook.Alle koninginnen (en koningen) hebben een silhouet. Dat is niet alleen voor de herkenbaarheid tijdens hun leven, maar ook voor de toekomst, voor de historie. Je zou kunnen zeggen dat gekroonde hoofden in spe bij hun geboorte in dat opzicht al ‘onsterfelijk’ zijn. Een herkenbaar silhouet creëren is dus tevens een gebaar van hoffelijkheid naar de generaties van de toekomst.

Nu zal de ene koning er meer tijd aan besteden dan de andere. Voorwaarde is wel dat hij of zij consequent is in de keuze van kleding en kapsel. Van koningin Wilhelmina op leeftijd zal waarschijnlijk nooit een zorgvuldig weggestopt rapport boven water komen waaruit blijkt dat de Moeder des Vaderlands de hele dag voor de spiegel stond. Integendeel, het is juist de zekere nonchalance, gepaard aan degelijkheid, die haar silhouet van onverzettelijkheid heeft bepaald. Daarmee is ze al bij haar leven de geschiedenis ingegaan.

Van koningin Beatrix wordt vaak aangenomen dat ze haar silhouet heeft gecreëerd aan de hand van een door haar ontworpen masterplan. Zij zou daarbij streng gecontroleerde medewerkers hebben ingeschakeld.

Maar zo zit het niet in elkaar. „We waren een team”, zegt mevrouw Theresia Vreugdenhil (80), de enige officiële couturier die koningin Beatrix gedurende 42 jaar (van 1965 tot 2007) heeft gehad. Zij is dus in hoge mate medeverantwoordelijk voor het Beatrixsilhouet. Met „we waren een team” bedoelt de couturier: koningin Beatrix, zij (en haar atelier van 27 man) en de hoedenmakers, van wie Harry Scheltens en Suzanne Moulijn de belangrijkste waren. Het moet een goed team zijn geweest, met een groot onderling vertrouwen en absolute discretie als code.

Nu, in de luwte, constateert Vreugdenhil dat al het gespeculeer over het kunstmatig opbouwen van een imago van koningin Beatrix „flauwekul” is. „We hebben steeds ideeën uitgewisseld. De koningin is echt heel geïnteresseerd in mode; ze heeft ook veel verstand van stoffen.”

Ook is het onzin dat modieuze invloeden altijd zijn gemeden, zegt de couturier. Zij wijst op de brede schouders die begin jaren tachtig hun intrede deden en waar de koningin ook in meeging. Echter, de koningin draagt ze nóg, sterker nog: ze bepalen mede haar silhouet. „Je moet het zo zien”, zegt de couturier. „Wat we leuk vonden, dat behielden we en wat we niet leuk vonden, deden we weg.”

De laatste jaren borduren nieuwe kledingmaaksters (op het atelier van Huis ten Bosch) en de Amsterdamse couturier Sheila de Vries voort op het in decennia ontstane stramien. De zeer persoonlijke toets die de koningin daaraan toevoegt, zijn haar capes, poncho’s en omslagdoeken, waarvan ze er tientallen in alle soorten en maten heeft: van sportief tot gekleed en gala. Ze vormen echter ook het logische vervolg op de beroemde Beatrixmantels, die zich kenmerkten door prachtige lijnen en unimaterialen (meestal wollen crêpe). Al in de tijd van Vreugdenhil kregen die een capeachtig karakter. De capes van nu voegen aan elke outfit iets informeels toe. Het is een stijl waarbij de koningin zich in deze periode van haar leven zichtbaar op haar gemak voelt.

Els Smit is deskundige op het gebied van juwelen en kleding van de Nederlandse koninklijke familie. Zij publiceerde ”Ontwerpers van Oranje”, over de kleding van de Oranjes.

---

Een vorstelijke boblijn met laagjes

Het kapsel van koningin Beatrx is wél bedacht. Het is ontworpen door de legendarische Franse meesterkapper Alexandre. In 1965 vraagt prinses Beatrix hem een eigentijds, klassiek kapsel voor haar te maken. Hij kiest voor een boblijn met laagjes zonder scheiding. Geen pony, zodat het voorhoofd vrij is en er een adellijk profiel ontstaat. De krullen aan de zijkant dienen om de kaaklijn te verzachten. Het kapsel voldoet kennelijk, want de koningin heeft al jaren.

Het kapsel is geschikt voor zowel privétijd –makkelijk bij te houden en flatteus–, als voor tijdens publieke optredens. Het is namelijk makkelijk tot een groot volume op te blazen dan wel tot de spreekwoordelijke helm te boetseren.