Duitsland beleefde vandaag een unicum. Voor het eerst in de geschiedenis werd een van oorsprong Turkse moslima tot minister van de deelstaat Nedersaksen beëdigd. Wellicht om die reden werd er de afgelopen tijd extra op Aygül Özkan gelet. Haar uitspraak dat christelijke religieuze symbolen op staatsscholen niet thuis horen, leidde dan ook tot een ware rel in de Duitse politiek.Dat scholen een „neutrale plaats” moeten zijn, liet Özkan al in eerdere interviews weten. De politica, die zich overigens ook tegen het dragen van hoofddoekjes in publieke ruimten en tegen onderhandelingen over toetreding van Turkije tot de Europese Unie keerde, stelde echter niet eerder christelijke symbolen in openbare scholen ter discussie.

In Turkije, het vaderland van Özkans ouders, is de scheiding van kerk en staat tot absolute norm verheven – hoewel een aantal Turkse islamitische politici die scheiding in toenemende mate ter discussie stelt. Maar in Duitsland ligt dat even anders, zo lieten prominenten van de christendemocratische CDU-partij, waartoe Özkan behoort, de afgelopen dagen in niet mis te verstane bewoordingen weten. De onderwijsvakbond wil dat Özkan zelfs helemaal geen zitting in het kabinet van Noord-Rijnland Westfalen neemt.

De CDU-minister van Integratie van Noord-Rijnland-Westfalen, Armin Laschet, juicht de benoeming van een immigrantendochter tot minister van harte toe. Maar haar uitlatingen over religieuze symbolen zijn buiten de perken. „In Noord-Rijnland-Westfalen blijven de kruisen gewoon hangen”, verklaarde de Duitse bewindsman maandag resoluut.

Ook de Saarlandse premier Peter Müller hekelde de uitspraken van Özkan. De CDU zegt volgens hem „ja tegen integratie, maar nee tegen strikte secularisatie.”

De heftigste reacties kwamen uit Beieren, waar de christendemocraten sinds jaar en dag de scepter zwaaien. Wat minister van Binnenlandse Zaken Joachim Hermann betreft is er „geen enkele discussie” over de vraag of religieuze symbolen op scholen thuishoren. „Duitsland is door de christelijke traditie gevormd. Dat moet ook aan de jongere generatie in de klaslokalen duidelijk worden gemaakt.”

Met haar –inmiddels genuanceerde– opmerkingen heeft Özkan de Duitse christendemocraten overigens wel op een gevoelig punt geraakt. Uitspraken over de verhouding tussen religie en politiek werden tot dusver altijd zorgvuldig uit de weg gegaan, of zeer genuanceerd.

Aygül Özkan heeft de CDU de ”Gretchenfrage” (gewetensvraag, RD) gesteld, meende het gezaghebbende Duitse dagblad Frankfurter Allgemeine Zeitung vanmorgen dan ook: „Nou, zeg op, wat heb je met religie?” De discussie over deze Gretchenfrage lijkt bij de oosterburen voorlopig nog niet voorbij.