Eerder adviseerden topambtenaren om de komende kabinetsperiode 18 miljard euro te bezuinigen, daarna oplopend tot 29 miljard. Maar de PvdA stelt dat het economisch herstel nog broos is en dat de economie niet kapot bezuinigd mag worden. Om banen te behouden en lage– en middeninkomens te beschermen, vraagt de partij een extra bijdrage van hoge inkomens.Zo willen de sociaaldemocraten een belastingtarief van 60 procent invoeren voor inkomens boven de 150.000 euro. Daarnaast moeten zorgpremies inkomensafhankelijk worden en moeten salarissen van medisch specialisten gekort. Vanaf 2014 zijn hypotheekschulden boven de 1 miljoen euro bovendien niet meer aftrekbaar.

De beperkingen van de hypotheekrenteaftrek raken uiteindelijk iedereen, ook bestaande huizenbezitters. De PvdA wil dat vanaf 2014 de renteaftrek in dertig jaar wordt afgebouwd tot maximaal 30 procent. Daarnaast gaat de maximale schuld waarover afgetrokken kan worden in dertig jaar terug van 1 miljoen naar de gemiddelde huizenprijs.

Het PvdA–programma ontving meteen flinke kritiek. GroenLinks en ChristenUnie vinden de plannen vaag, D66 vindt de financiële onderbouwing boterzacht. CDA en VVD kraken de voorstellen. „De belastingen worden verhoogd, er wordt gesneden in de studiefinanciering en zelfs bij mensen met een middeninkomen die net een huis hebben gekocht wordt al binnen een paar jaar aan de hypotheekrenteaftrek gemorreld”, stelde CDA–fractievoorzitter van Geel.

Volgens beoogd PvdA–lijsttrekker Cohen is het van belang dat de rekening van de crisis „samen” betaald wordt. „Dat vergt een nieuwe saamhorigheid”. Hij stelde woensdag bij de presentatie van het programma dat het huidige stelsel van hypotheekrenteaftrek onhoudbaar en oneerlijk is. In zijn ogen worden rijkeren gesubsidieerd door lage– en middeninkomens. Volgens Cohen merken lage inkomens bovendien de eerste tien jaar niets van de maatregel.

Bovenop de lastenverzwaringen wil de PvdA geld besparen door te snijden in bureaucratie en subsidies en door te korten op Defensie door onder meer een kleinere krijgsmacht. De partij zet tegenover de bezuinigingen ook investeringen, onder meer in het onderwijs. Verder zijn er voorstellen voor een sociaal leenstelsel voor studenten en voor het ’activerend maken’ van de WW.

Cohen wil twee nationale akkoorden sluiten, een voor verbeteringen op de arbeidsmarkt en een voor vernieuwing van de democratie. Hij wil daarbij zonder taboes in gesprek met alle betrokken partijen. Voor een sociaal akkoord verwees Cohen naar begin jaren tachtig, toen in Wassenaar met alle betrokken partijen loonafspraken werden gemaakt. Bij het andere akkoord denkt de PvdA aan directere vormen van democratie.

---

Enkele hoofdpunten uit het verkiezingsprogramma van de PvdA:

– 10 miljard bezuinigen tot aan 2015, voor 10 miljard besluiten nemen. In de daaropvolgende kabinetsperiode nog eens 9 miljard euro bezuinigen.
– Toptarief van 60 procent voor inkomens boven de 150.000 euro.
– Hypotheekrenteaftrek wordt vanaf 2014 in dertig jaar afgebouwd tot 30 procent. De maximale schuld waarover renteaftrek bestaat is in 2014 1 miljoen en gaat in dertig jaar naar de gemiddelde huizenprijs.
– Een nieuw sociaal akkoord met alle betrokken partijen.
– Hoogte en duur WW–uitkering blijven onveranderd.
– AOW–leeftijd naar 66 jaar in 2020, naar 67 jaar in 2025.
– Zorgpremies worden inkomensafhankelijk.
– Een heffing voor banken.
– Salarissen leraren koppelen aan loonontwikkeling in de markt.
– Basisbeurs wordt omgezet in een sociaal leenstelsel voor studenten.
– Extra geld voor onderwijs.
– Hogere boetes voor huisjesmelkers.
– Minimaal 3 procent van de ruimte in wijken beschikbaar voor sport en spel.
– Energiebedrijven moeten in 2020 35 procent van hun energie duurzaam opwekken.
– Gebruik auto wordt belast naar milieuvervuiling, plaats en tijd.
– Geen verdere marktwerking in de zorg.
– Beteugelen salarissen van medisch specialisten.
– Kleinere krijgsmacht.