De Lissabonagenda, die dateerde uit 2000 en die erop gericht was ons continent qua groei, werkgelegenheid en concurrentiekracht te doen promoveren tot de nummer één van de wereld, is geflopt. Lidstaten gaven op nationaal niveau onvoldoende uitvoering aan de afspraken die zij in Brussel maakten.De actualiteit van dit moment: de monetaire unie verkeert in problemen als gevolg van wangedrag van de Grieken. Die hebben de spelregels voor het begrotingstekort aan hun laars gelapt; zij sjoemelden zelfs met de cijfers. Zij riepen daardoor het wantrouwen van de financiële markten over zich af en brachten de euro in gevaar.

Het illustreert allemaal een gebrek aan discipline. Op dat punt moet het roer dus om, vinden Merkel en Sarkozy. Zij verwoordden dat in het compromis dat zij deze week met z’n tweeën bereikten over een noodplan voor Griekenland. Zij opperden de vorming van een economische regering. Vorige maand deden zij dat ook al. In het overleg met de overige regeringsaanvoerders tijdens de lentetop van de voorbije twee dagen in Brussel werd de formulering een beetje afgezwakt –de gebezigde aanduiding bleek te gevoelig– maar bleven de intenties overeind.

Er ligt inmiddels een nieuwe strategie op tafel voor het economisch beleid op lange termijn: ”Europa 2020”. De Europese Commissie presenteerde onlangs dit pakket voorstellen. Het bevat doelstellingen voor arbeidsparticipatie, investeringen in innovatie en onderwijs en voor de strijd tegen de klimaatverandering. De hoogste bazen van de lidstaten gaven er vrijdag hun fiat aan, maar als niet strikt de vinger aan de pols wordt gehouden, is het risico groot dat het weer uitdraait op een mislukking.

Tegen die achtergrond klinkt de roep om minder vrijblijvendheid, meer coördinatie, meer toezicht, zo mogelijk sancties, bijvoorbeeld door het opschorten van subsidies. Een beter bestuur is nodig, menen de politieke leiders, verenigd in de Europese Raad.

Sinds begin dit jaar vergaderen zij onder de regie van Van Rompuy. Die voelt er ook wel voor om ‘zijn club’ op te waarderen. Hij kwam eerder al met de suggestie voortaan elke maand een top te beleggen. Tot dusver staan er, zonder ingelaste bijeenkomsten, vier per jaar op de agenda.

De Europese Raad trekt het initiatief naar zich toe, ten koste van de rol van de Europese Commissie. De regeringschefs hebben Van Rompuy gevraagd een werkgroep in het leven te roepen die eind 2010 rapporteert over de mogelijkheden om de teugels strakker aan te halen.

Het Verdrag van Lissabon is pas enkele maanden oud. Nu reeds laait een nieuwe discussie op over de bestuurlijke vormgeving van de Unie. Merkel heeft al gezinspeeld op wijzigingen in het verdrag. Voor dat idee krijgt zij voorlopig echter geen steun.