De Franse krant Le Figaro onthulde de vondst woensdag. Het dagblad legt de schuld bij de Verenigde Staten. Een EU-woordvoerder zegt dat dit laatste niet is aangetoond. „Maar we hebben evenmin bewijzen dat ze er niet achter zitten”, voegde hij hieraan toe.

In het betrokken gebouw, met de naam Justus Lipsius, vinden de vergaderingen van de ministers van de lidstaten plaats. Vanavond en morgen zitten er de regeringsleiders met elkaar aan tafel voor een top. Die zal vooral in het teken staan van de ontwikkelingen rond Irak.

De illegale apparatuur om telefoonverkeer te onderscheppen werd eind februari bij routine-inspecties door Belgische veiligheidsagenten ontdekt. In de kantoren beschikken de vijftien aangesloten landen, verdeeld over twee verdiepingen, over hun eigen werkruimtes. De EU laat weten dat vooral conversaties van Duitsers en Fransen zijn afgeluisterd, maar ook die van personen met een andere nationaliteit. Bronnen melden dat Nederland niet tot de ’slachtoffers’ behoort.

Het naar buiten brengen van de zaak is tegengehouden in de hoop snel de daders te achterhalen. De publicatie van Le Figaro doorkruiste woensdag deze tot dan toe gevolgde strategie. Medewerkers van de Unie stellen samen met de inlichtingendiensten van de lidstaten een uitgebreid onderzoek in.

Een woordvoerder vertelt dat in het verleden al eens pogingen tot soortgelijke praktijken werden verijdeld. Het zou de eerste keer zijn dat er een werkend afluistersysteem is gevonden. Het gaat niet om geheime microfoontjes in telefoontoestellen, maar om elektronica die bevestigd zit in een centrale. Die is inmiddels uitgeschakeld.

De Franse minister van Europese Zaken, Lenoir, zegt „verrast, verbijsterd en ten diepste geschokt” te zijn. De Griekse bewindsman van Buitenlandse Zaken, Papandreou, heeft een scherpe veroordeling uitgesproken. Hij verblijft in Brussel ter voorbereiding op de ontmoeting van de regeringsaanvoerders. Griekenland fungeert momenteel als voorzitter van de Unie. Functionarissen verzekeren dat de top die vanavond begint „absoluut veilig” zal zijn.

EU-buitenlandcoördinator en oud-NAVO-topman Solana klaagde begin 2000 over de gebrekkige veiligheidsvoorzieningen in het bewuste gebouw. „Erger dan gatenkaas”, zeiden mensen uit zijn omgeving toen. Solana, die bij de NAVO gewend was aan strengere regels, huist tegenwoordig elders.