Uit het maandag vrijgegeven jaarverslag van stichting De Einder, die zelfmoordenaars begeleidt, blijkt dat de organisatie vorig jaar 374 verzoeken om hulp registreerde. Dat waren er 81 meer dan in 2001. Van hen pleegden er 46 zelfmoord, tegenover 32 in 2001.

Jaarlijks brengen in Nederland ongeveer 1500 mensen zichzelf om het leven. De Einder beschikt over een netwerk van 11 consulenten. Zij kunnen het werk nauwelijks aan.

Naar eigen zeggen blijft de rol van de consulenten beperkt tot advisering over de te volgen methode. Justitie in Groningen denkt daar anders over. Ze vervolgt één van de zelfmoordconsulenten van De Einder omdat hij actieve hulp zou hebben verleend bij de zelfdoding van een bejaarde vrouw. Het verstrekken van informatie over zelfmoord mag in ons land, maar het verlenen van daadwerkelijke hulp en het geven van instructies geven is voor leken (niet-artsen) verboden.

De zaak tegen de consulent loopt nog. In eerste instantie sprak de Groningse rechtbank hem vrij. Bij de zelfdoding van de bejaarde vrouw waren diverse personen betrokken. Alleen de consulent van De Einder werd vervolgd. Dat vond de rechtbank niet terecht. Justitie ging tegen deze uitspraak in hoger beroep en won. De rechtbank moet nu de zaak alsnog inhoudelijk beoordelen.

De bejaarde dame die door de consulent zou zijn geholpen, had een hersentumor. Voor euthanasie kwam ze niet in aanmerking omdat ze niet ondraaglijk leed. Ze werd dood in haar woning aangetroffen met een plastic zak over haar hoofd. Ook had ze een overdosis aan pillen ingenomen. Justitie gelooft niet dat de vrouw die handelingen op eigen kracht kan hebben verricht, omdat zij door de tumor gedeeltelijk was verlamd aan armen en handen.

In het maandag gepresenteerde jaarverslag zegt de stichting dat de consulenten „omzichtig” te werk moeten gaan „op en langs de vage grens van het strafrecht.”

Justitie zou het een verbetering vinden als bij een zelfdoding standaard twee begeleiders in plaats van één aanwezig zouden zijn. Maar dat weigert De Einder. De vertrouwensband tussen hulpvrager en hulpverlener zou worden geschaad als een derde persoon zijn intrede zou doen in het proces.

Stichting De Einder is zeer omstreden. Zo betitelden de toenmalige ministers Korthals van Justitie en Borst van Volksgezondheid de activiteiten van de organisatie als „een ongewenste vorm van hulpverlening.” Ingrijpen lieten ze echter over aan het openbaar ministerie.

President mr. F. Wieland van de Groningse rechtbank kon vorig jaar tijdens de behandeling van de zaak tegen de zelfmoordconsulent zijn afkeer van De Einder niet verbergen. Het optreden van de verdachte noemde hij „buitengewoon obscuur en schimmig.” Hij veegde hem publiekelijk de mantel uit.

De verdediging beschuldigde hem daarop van vooringenomenheid. Na ruggespraak met de twee andere rechters besloot mr. Wieland zich uit deze zaak terug te trekken.

Een van de scherpste critici van De Einder is prof. dr. G. F. Koerselman van het Academisch Ziekenhuis Utrecht. Hij is tevens psychiater in het Amsterdamse Lucas Andreas Ziekenhuis. Tot zijn ontzetting werd hij eens met een patiënt geconfronteerd die in coma was geraakt met een half afgegleden plastic zak over het hoofd. Ze was geadviseerd door De Einder. Een andere patiënt, die eveneens een zelfmoordpoging overleefde, bleek een depressieve stoornis te hebben die nog te behandelen was.

Uit het boek ”Sterfwerk” van psychiater B. E. Chabot bleek twee jaar geleden dat zelfmoordconsulenten van De Einder wel vaker daadwerkelijke hulp verlenen. In de praktijk helpen ze hulpvragers aan adressen of contactpersonen waar ze dodelijke preparaten kunnen bestellen. Ook helpen ze bij de bereiding. In het boek van Chabot komen vier gevallen aan de orde waarin de strafrechtelijke grens lijkt te zijn overschreden.