Beide landen mogen het oneens zijn over de manier waarop Irak dient te worden aangepakt, ze zien allebei een groot gevaar in de radiologische bommen. Het zijn geen kernwapens, maar ’gewone’ bommen met radioactief materiaal erin, dat bij ontploffing wordt verspreid.

De Amerikanen hopen tot grotere samenwerking met de Russen te komen bij het in veiligheid brengen van radioactieve stoffen als cesium en strontium in de voormalige Sovjet-Unie. Toen het land uiteenviel, hebben het leger en de regering talloze installaties waar dergelijk materiaal aanwezig is, onbeheerd achtergelaten. Veel bakens voor de luchtvaart bevatten bijvoorbeeld batterijen met daarin het hoog radioactieve strontium-90. Ook is er ’verweesd’ materiaal dat wordt of werd gebruikt voor de behandeling van kanker, om olievoorraden op te sporen of om voedsel te ontsmetten.

Er is nog nooit een aanslag met een vuile bom gepleegd, maar de VS zijn er bang voor en zeggen over aanwijzingen te beschikken dat al-Qaida er grote belangstelling voor heeft. Een vuile bom maakt in eerste instantie weinig slachtoffers, maar zorgt wel voor totale chaos en paniek. Pas op langere termijn worden mensen als gevolg van de straling ziek. Hele stadsdelen blijven mogelijk decennialang onbewoonbaar.

Op de conferentie, georganiseerd door de Amerikaanse en Russische ministeries van Energie, praten zo’n 600 deskundigen, douaneambtenaren, opsporingsagenten, politici en andere betrokkenen over manieren om ’verweesd’ radioactief materiaal op te sporen, te volgen waar radioactief materiaal wordt gebruikt, smokkel te bestrijden en de gevolgen van een eventuele aanslag te beperken. Het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) pleit al langer voor controle van stralingsbronnen „van de wieg tot het graf.”

Nu bestaat er veel te weinig controle op het radioactieve materiaal dat overal ter wereld rondslingert, blijkt uit een van de eerste grootschalige onderzoeken naar het onderwerp. Het is geen enkel probleem vanuit de VS hoog radioactief materiaal te versturen naar landen als Afghanistan of Colombia, zo stelden onderzoekers van het Monterey Institute of International Studies vast. Niemand controleert of de ontvanger wel betrouwbaar is. Ook de binnenlandse controle laat te wensen over, meldde de Amerikaanse overheid vorig jaar zelf. Sinds 1996 zijn er in de VS een slordige 1500 stralingsbronnen gestolen of zoekgeraakt.