Dreigement minister legt zenuwen regering Blair bloot
Het dreigement van de Britse minister voor Internationale Ontwikkeling Clare Short dat ze haar functie neerlegt als er een oorlog tegen Irak komt zonder goedkeuring van de VN-Veiligheidsraad, legt de zenuwen van de regering van Tony Blair bloot. De regering komt erdoor in ernstige problemen, want zeker een kwart van de Labour-parlementariërs deelt Shorts kritiek.
„De minister-president moet de grootste politieke problemen van zijn ambtstermijn en zelfs van zijn leiderschap van Labour onder ogen zien”, oordeelde de voormalige minister van Landbouw Jack Cunningham maandag.
Ook binnen de regering is Short beslist niet de enige die fel tegenstander is van gewelddadig ingrijpen in Irak zonder de uitdrukkelijke steun van de internationale gemeenschap. De belangrijkste criticus achter gesloten deuren is naar verluidt de voormalige minister van Buitenlandse Zaken Robin Cook, die nu de Labour-fractie leidt. Ook verscheidene parlementariërs die privé-secretaris zijn van ministers, kunnen opstappen als het tot een derde Golfoorlog komt. De privé-secretaris van minister Margaret Beckett van Milieu trok zondag al zijn conclusies.
Shorts dreigement had op geen slechter moment voor Blair kunnen komen. Hij maakte zich zondag juist op voor de laatste week van intensief diplomatiek verkeer, in een poging om binnen de VN-Veiligheidsraad een meerderheid te vinden voor de ontwerpresolutie van Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en Spanje. De Labour-regering trad steeds als front naar buiten, maar Short heeft dat beeld in één klap verbrijzeld en daarmee Blairs internationale overtuigingskracht beschadigd.
Tijdens het Irak-debat in het Britse Lagerhuis eind februari had Blair de stemmen van de oppositionele Conservatieve Partij nodig om een parlementaire meerderheid achter zijn Irak-koers te scharen. Uit Shorts actie blijkt dat het verzet binnen Labour niet is afgenomen. Wanneer Blair de Amerikaanse president Bush blijft steunen en zonder VN-steun een oorlog ingaat, kan een reeks kabinetsleden ervoor kiezen ontslag te nemen.
Als een oorlog zich vervolgens tegen Blair en Bush keert, bijvoorbeeld doordat de Amerikaanse en Britse troepen geen massavernietigingswapens vinden of als er veel burgerslachtoffers vallen, kan een leiderschapscrisis binnen Labour niet uitblijven. Als de Veiligheidsraad de resolutie wegstemt, kan Blair daarom alleen hopen dat zijn stellige overtuiging dat Irak massavernietigingswapens bezit, ook kan worden bewezen.
Op korte termijn kan Blairs positie worden veiliggesteld als er geen tweede Irak-debat in het Britse Lagerhuis wordt gehouden. Door Shorts dreigementen is een dergelijk debat echter onvermijdelijk wanneer de resolutie het in de Veiligheidsraad niet haalt. Het Lagerhuis buigt zich dan mogelijk al eind deze week of zelfs op zaterdag over de Britse opstelling inzake Irak en daarmee over Blairs politieke toekomst. Die toekomst hangt onverbrekelijk samen met een oorlog tegen Irak, maakt Blair in het vorige debat onomwonden duidelijk.