Buitenland

„Blair kan oorlog beginnen, Bush niet”

Een jurist uit Boston heeft deze week een Amerikaans hof zover gekregen zich bevoegd te verklaren een zaak te behandelen over de rechtmatigheid van een door de president begonnen oorlog.

In de ogen van de advocaat John Bonifaz stelt de Amerikaanse grondwet uitdrukkelijk dat het staatshoofd niet een ander land mag binnenvallen. De volgende zitting is komende week in Boston.

ANP
7 March 2003 16:24Gewijzigd op 14 November 2020 00:11

Bij eerdere gewapende conflicten zoals de Vietnamoorlog, strandden dergelijke rechtzaken roemloos. Ze legden de regering die Zuid-Vietnam te hulp schoot, geen strobreed in de weg. Maar Bonifaz meent evenwel volgens het weekblad The Nation dat het nu in Irak anders ligt. Het gaat hier om een geplande invasie die de Amerikaanse president zelf begint. Dat is nu juist wat destijds de grondwet wilde voorkomen.

De opstellers van de grondwet van de Verenigde Staten wilden niet dat de Amerikaanse president net zoals de Europese vorsten in de 18e eeuw naar eigen goeddunken een oorlog konden beginnen. In Groot-Brittannië is het nog steeds het privilege van de kroon om de oorlog te verklaren. Het is de premier die dat namens de kroon doet, maar hij heeft dankzij dat vorstelijke privilege beslist geen toestemming van het parlement nodig. Hij hoeft er enkel voor te waken dat het parlement voldoende middelen ter beschikking stelt om de oorlogsverlaring door oorlogsdaden te laten volgen.

De republikeinse grondwet van de VS moest juist voorkomen dat dergelijke privileges ook bij de Amerikaanse president terechtkwamen. „De Grondleggende Vaderen” (Founding Fathers) hebben geen keizerlijke of koninklijke president met oorlogmakende bevoegdheden in het leven geroepen”, aldus John Conyers, een Democratisch Congreslid en lid van het juridische comité van het Huis van Afgevaardigden.

Conyers en tal van juristen en parlemenstleden in de VS steunen de stelling dat Bush niet zelf een oorlog mag beginnen. De grondwet bepaalt dat alleen het Congres dat kan doen. Als bijvoorbeeld de afgevaardigen Robert Byrd en Edward Kennedy hun zin krijgen, dan heeft Bush niet enkel een tweede resolutie van de Veiligheidsraad nodig. Hij zou dan ook een tweede stemming in het Congres moeten winnen.

In de stemming over de kwestie Irak in oktober gaf het door de Republikeinen gedomineerde Congres Bush bevoegdheden om indien hij dat wenselijk acht geweld te gebruiken tegen Irak zodra de dipomatieke middelen zijn uitgeput. Bush’ critci menen dat nog afgezien van de vraag of de diplomatieke fase voorbij is, het toekennen van dergelijke bevoegdeheden in strijd is geweest met de grondwet. De oorlog tegen Irak moet volgens hen dus nog steeds door het Congres worden verklaard.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer