„De uitoefening van de overheidsmacht valt niet samen met de christelijke ethiek. De zeven werken van barmhartigheid vereisen een andere concretisering wanneer die niet vanuit het geloof, maar door een overheidsdienst worden verricht.”

Wel wil Donner als CDA’er vasthouden aan de gedachte van christelijke politiek. Die wordt volgens hem bepaald door de mensvisie. „De christelijke mensvisie, zoals we die in het scheppingsverhaal tegenkomen, weet van individu en gemeenschap. Vanuit het christelijk geloof deelnemen aan de politiek is vaak vruchtbaarder dan vanuit andere geloven of overtuigingen.”

De discussie over waarden en normen raakt de ziel van de samenleving. Het is niet voor niets dat dit debat met enthousiasme is opgepakt. Mensen hebben behoefte aan geborgenheid en gemeenschapsgevoel.

Wel is er volgens Donner reden om bezorgd te zijn over de richting waarin het debat gaat. Zeker na de aanslagen van 11 september. Het lijkt wel alsof velen willen afrekenen met het geloof. De islam wordt als primitief afgewezen en bij associatie wordt ook het oordeel over het christendom uitgesproken.

In deze discussie ontbreekt veelal de bijdrage van de kerken. Wel laten die zich de laatste tijd weer wat meer horen, bijvoorbeeld inzake Irak en het vreemdelingenbeleid. Maar inhoudelijk is Donner daar niet gelukkig mee. Hier wordt misbruik gemaakt van het geloof.

In het waarden- en normendebat wil hij drie niveaus onderscheiden. Het gaat om de vraag hoe we samenleven. Dat betreft het fatsoen en allerlei omgangsvormen. De tweede vraag is waartoe we samenleven. Dan gaat het om allerlei waarden en belangen. Ten slotte is aan de orde waarom we samenleven. Daarbij komen het mens- en het wereldbeeld aan de orde.

Velen storten zich in de lopende discussie vooral op de eerste vraag. Fatsoen moet je doen. De tweede is al moeilijker en om de derde vraag lopen we liever maar heen. We weten niet meer hoe we met meningsverschillen over fundamentele waarden moeten omgaan.

Geloof staat tegenwoordig bij velen tegenover hetgeen voor iedereen zou gelden. Maar de erkenning van het bestaan van God berust evenzeer op een geloof als de ontkenning. Ratio en zintuigen zijn niet de enige toetssteen van de werkelijkheid.

Dat kerken een boodschap hebben voor de eigen parochie, is in onze maatschappij niet omstreden. Wel dat zij ook een boodschap hebben voor de wereld. De kerken, met name de mensen in de kerken, hebben echter vanuit het christelijk geloof veel te bieden in het debat over normen en waarden.

In de kerk leeft men vanuit de verwachting. Het gaat immers om het komende rijk. Daarom is er geen reden om te treuren over het verlies van waarden en normen en met heimwee terug te kijken naar vroeger, toen alles beter was. De boodschap van behoud wordt er dan een van behoudzucht. Dat is in wezen onchristelijk, zo concludeerde Donner.

Zowel ds. H. Harkema, hervormd predikant te Onstwedde, als ds. J. Goorhuis, hervormd predikant te Groningen, was door de organisatoren gevraagd te reageren. Ds. Goorhuis noemde het instandhouden van de openbare eredienst de belangrijkste taak van de kerk. Daarin laat zij zien dat de menselijke samenleving er anders uit zou kunnen zien dan nu het geval is. In een christelijke partij zag hij geen heil.

Hij hekelde het debat over waarden en normen, dat tot dusver vooral gaat over fatsoen. Het zou echter moeten gaan over publieke armoede en private rijkdom. Over het immorele karakter van bezuinigingen en lastenverlichting. Tegen de economisering en de 24-uurseconomie.

Ds. Harkema constateerde dat de kerk niet meer het vermogen heeft om met gezag te spreken. Voor christenen bevat de Bijbel de levende geboden van God. Die kunnen pas zinvol in de samenleving functioneren als de ander die ook als zinvol ervaart. Met de Joden drinken wij uit dezelfde bron, maar ook niet-christenen en niet-Joden ervaren de bijbelse waarden en normen als waardevol.