Dat heeft klinisch psycholoog M. Steendam van GGZ Friesland woensdag gezegd op een congres over suïcidepreventie.In Friesland, een koploperregio als het gaat om suïcidepreventie, trainde GGZ Friesland al zo’n 250 decanen, docenten, agenten en huisartsen in het voeren van dergelijke gesprekken. „We beschouwen deze mensen als poortwachters, omdat ze vaak als eersten met jongeren met suïcidale neigingen in contact komen”, aldus Steendam.

Doel van de gesprekken is goed contact maken met jongeren en anderen met suïcidale neigingen en hen zo nodig motiveren voor een vervolgbehandeling. Steendam: „Het mooiste zou zijn als ze samen met suïcidale jongeren kunnen zoeken naar goede hulp. Veel suïcidale mensen zijn hulpeloos en hopeloos. Als er door zo’n gesprek een klein vonkje van hoop gaat ontbranden, is dat een geweldige stap.”

De afgelopen jaren is het aantal suïcides in Nederland gestaag afgenomen; van 11 naar 9,35 per 100.000 inwoners. Minister Klink (VWS) probeert het aantal suïcides jaarlijks met 5 procent terug te dringen en steunt daartoe onder meer nieuwe initiatieven, zoals 113Online, dat via internet en telefoonlijnen contactmogelijkheden aanbiedt voor suïcidale mensen, hun naasten, betrokkenen en nabestaanden.

GGZ Friesland doet volgens Steendam actief mee met haar beleid. „Het aantal verkeersongevallen is in Nederland door een doelgericht programma drastisch teruggedrongen. Wij willen rond dit onderwerp eenzelfde bevlogenheid laten zien.”

In Nederland doen jaarlijks naar schatting zo’n 90.000 personen een suïcidepoging. Slechts een deel van hen belandt daarop in een ziekenhuis of ggz-instelling. Steendam benadrukt het belang van een goede doorverwijzing. „Een behandeling na een suïcidepoging heeft vaak een preventief karakter. Cijfers laten namelijk zien dat er een redelijke kans bestaat dat het niet bij één poging blijft.”

Het voeren van een wanhoopsgesprek is niet gemakkelijk, erkent Steendam. „Ook hulpverleners kunnen moeite hebben met het aanleren van een goede luisterhouding. Terwijl iemand zijn verhaal doet, kan de hulpverlener al zo druk zijn met nadenken over oplossingen, dat hij niet meer luistert naar de problemen die iemand naar voren brengt.”

Behalve het organiseren van trainingen voor poortwachters heeft GGZ Friesland ook de behandeling van patiënten na een mislukte suïcidepoging aangepast. Steendam: „We zien suïcidaliteit als probleem apart, niet meer als een symptoom dat vanzelf verdwijnt als een onderliggende aandoening zoals een depressie goed behandeld wordt.”