Deze aanhef stond ook in juni dit jaar in deze krant, boven een interview met drie Zuid-Sudanese geestelijken. „We zijn bang”, gaf secrataris-generaal Peter L. Tibi van de Sudanese Raad van Kerken in dat gesprek aan. „De spanningen in Zuid-Sudan nemen hand over hand toe. De vrees is dat het vredesakkoord zal mislukken.”Een halfjaar na dato kan de aanhef –en de rest van het artikel– zo weer in de krant. Hoewel verbanden als de Afrikaanse Unie en de Verenigde Naties Sudan sindsdien diverse malen krachtig opriepen zich te houden aan de afspraken uit het akkoord uit 2005, zit er nog altijd weinig schot in de zaak.

De International Crisis Group stelt in een deze maand verschenen rapport onomwonden dat Sudan afstevent op een gewelddadige ineenstorting. Volgens de gerenommeerde denktank wordt niet alleen een groot deel van het akkoord tussen noord en zuid niet uitgevoerd, maar komt er ook weinig terecht van de implementatie van de vredesakkoorden rond Darfur en Oost-Sudan. Als dat zo blijft, is hervatting van de oorlog tussen Noord- en Zuid-Sudan én escalatie van het conflict in Dafur „waarschijnlijk”, aldus de ICG.

Ondertussen staan voor heel Sudan verkiezingen gepland in april 2010. De vraag is nu of die wel door kunnen gaan. Het zuiden en de oppositiepartijen uit het noorden hebben gedreigd de stembusgang te boycotten als de partij van president Omar al-Bashir, de Nationale Congrespartij (NCP), onwillig blijft hervormingen door te voeren.

De NCP moet volgens de af-spraken uit 2005 onder meer de nationale veiligheidsdiensten omvormen tot een organisatie die zich beperkt tot het verzamelen van informatie, maar heeft daarin nog geen enkele vordering gemaakt. Daarnaast maakt de partij ook weinig haast met verdere democratisering van het land, via bijvoorbeeld persvrijheid.

Dat zal in 2010 niet veranderen, sombert The Africa Report, een tijdschrift dat jaarlijks prognoses opstelt voor alle Afrikaanse landen. „De NCP regeert via de efficiënte, vaak geheime, veiligheidsdiensten, dus kan die niet ontmantelen.” Het tijdschrift wijst erop dat de regering van Sudan zich sinds de coup van 1989, waarbij de huidige leiders aan de macht kwamen, primair heeft gericht op de handhaving van het islamisme, op het zuiden en op Darfur, en zeker niet op mensenrechten en democratie. Waarom zou dat ineens veranderen?

Wat de Zuid-Sudanese president Salva Kiir betreft, kunnen de verkiezingen helemaal geschrapt worden. Andere zuiderlingen willen de verkiezingen ten minste uitstellen tot na het referendum in 2011, waarin Zuid-Sudan beslist of het onafhankelijk verder gaat. Naar rato van het aantal inwoners zullen de zuiderlingen na verkiezingen ongeveer 20 procent van de zetels in het nationale parlement toebedeeld krijgen. De grondwet kan in Sudan gewijzigd worden wanneer twee derde van het parlement voorstemt. Waar Kiir en de zijnen nu bang voor zijn is dat de Kamer een eventuele onafhankelijkheid van Zuid-Sudan grondwettelijk ongedaan zal maken.

Een mogelijkheid om daar iets aan te doen, is het opschroeven van het aantal inwoners. Zuidelijke staten zijn inmiddels begonnen de kiezers te registeren, maar daarbij zijn er bij inmiddels vijf staten meer kiezers geregistreerd dan er volgens de officiële cijfers mensen wonen. In de staat Unity werden zelfs meer dan twee keer zoveel kiezers geregistreerd als het aantal inwoners. Veel zuiderlingen wantrouwen de officiële bevolkingscijfers, enook zuidelijke politici bekritiseerden de merkwaardige registraties.

Al met al wordt steeds duidelijker dat verkiezingen in april 2010 onhaalbaar zijn, tenzij de stembusgang een schijnvertoning moet worden. Het is vrijwel ondoenlijk alsnog aan alle voorwaarden van het akkoord van 2005 te voldoen. Bovendien is 90 procent van Zuid-Sudan analfabeet, wat veel voorlichting vereist voor de verkiezingen voor niet minder dan zes (!) bestuursorganen.

De International Crisis Group doet de aanbeveling de verkiezingen uit te stellen naar november 2010. Daarmee zouden de verkiezingen voor de derde keer vooruitgeschoven worden. Daarnaast moet er snel en efficiënt werk worden gemaakt van ‘2005’, aldus de ICG.

De ellende is dat de situatie nog niet opgelost is met implementatie van het vredesakkoord. Ook in Zuid-Sudan zelf zijn er ernstige spanningen. Volgens cijfers van de Verenigde Naties zijn dit jaar zeker 2000 mensen bij interne conflicten in Zuid-Sudan omgekomen en zijn 250.000 mensen op de vlucht geslagen. Er moet dus veel gebeuren wil over een halfjaar niet weer een artikel in de krant staan met dezelfde aanhef.