Algemeen wordt aangenomen dat de Belgische premier Herman Van Rompuy de beste papieren heeft om de eerste EU–president ooit te worden. De Duitse bondskanselier Angela Merkel sprak woensdag via haar ambassadeur in België openlijk haar steun voor hem uit. Ook de Franse president Nicolas Sarkozy staat achter Van Rompuy, zeggen diplomaten.Maar daarmee is de Belg er nog niet. In het Verenigd Koninkrijk bestaat nogal wat weerstand tegen hem. Britse kranten noemen Van Rompuy een ’eurofiel’ en dat is niet als compliment bedoeld. De Britse premier Gordon Brown houdt vast aan de kandidatuur van zijn voorganger Tony Blair, al kan die vrijwel nergens nog op bijval rekenen.

De besluitvorming hoeft donderdagavond niet bij unanimiteit te gebeuren. Toch lijkt het niet goed denkbaar dat Van Rompuy kan worden benoemd als de Britten hem blijven afwijzen. Alternatieve kandidaten, zoals premier Jan Peter Balkenende en diens Luxemburgse collega Jean–Claude Juncker, net als Van Rompuy christendemocraten, zouden dan in beeld komen.

Maar ingewijden denken dat Brown er vooral op uit is via onderhandelingsspelletjes een zo zwaar mogelijke post in de nieuwe Europese Commissie binnen te slepen. De Britse minister van Buitenlandse Zaken David Miliband zei eerder niet beschikbaar te zijn voor de baan van Hoge Vertegenwoordiger, maar zijn naam blijft rondzingen in de Brusselse wandelgangen.

Ook onder anderen de Italiaanse ex–premier Massimo D’Alema en de Spaanse minister van Buitenlandse Zaken Miguel Angel Moratinus, evenals Miliband socialisten, zijn in de race voor deze functie. D’Alema zou wegens zijn communistische verleden niet goed liggen bij een aantal Oost–Europese lidstaten.

Brusselse diplomaten denken dat de top donderdagavond nog wel eens lang kan duren, mogelijk tot diep in het weekeinde.

Zodra er een akkoord is over de EU–president en de Hoge Vertegenwoordiger kan voorzitter José Manuel Barroso beginnen met het samenstellen van de nieuwe Europese Commissie. Minister Maxime Verhagen van Buitenlandse Zaken heeft gezegd dat Nederland inzet op een zo zwaar mogelijke post, en daarbij niet let op de politieke kleur van de kandidaten.

De huidige Nederlandse eurocommissaris Neelie Kroes (VVD) liet woensdag doorschemeren dat ze niet langer uitsluitend vasthoudt aan haar huidige post Concurrentie, waarvoor Nederland waarschijnlijk niet meer in aanmerking komt. Kroes zei ook interesse te hebben in andere economische portefeuilles.

De nieuwe Europese Commissie van pas van start gaan als het Europees Parlement heeft ingestemd met de keuze van de commissarissen. Dat gebeurt waarschijnlijk in januari.