Tot hun grote verrassing zagen inwoners van Zanzibar in de krant van vorige week donderdag een foto waarop oppositieleider Maalim Seif Shariff Hamad lachend de hand schudt van president Amani Abeid Karume. Zanzibar is sinds 1964 onderdeel van Tanzania, maar het is altijd een semi-autonome regio geweest met eigen rechtspraak en een eigen regering, waarvan op dit moment Karume president is.Tijdens gesprekken achter de schermen hebben de twee politieke aartsvijanden blijkbaar afspraken gemaakt over toekomstige samenwerking. Maar het is niet bekendgemaakt wat de heren precies met elkaar overeen zijn gekomen.

In een korte geschreven verklaring na afloop van de onverwachte verzoeningsbijeenkomst stond alleen dat de bijeenkomst „zeer vruchtbaar” was. „De twee leiders werden het erover eens dat vrede en wederzijdse erkenning nodig zijn in Zanzibar. Ze hebben afgesproken dat ze een einde maken aan bestaande meningsverschillen tussen hen die tevens een belangrijke rol spelen in het zaaien van onenigheid tussen de inwoners van Zanzibar.”

Hamad en Karume staan symbool voor de al tientallen jaren durende bittere politieke strijd op de tropische eilanden Zanzibar, Pemba en Mafia. De drie eilanden zijn vakantieoorden, maar achter de façade van mooie hotels en hagelwitte stranden gaat een land schuil dat wordt verscheurd door politieke en etnische spanningen.

Hamad is al lange tijd de leider van de politieke partij CUF. Hij was presidentskandidaat bij verkiezingen in 1995, 2000 en 2005, maar de CUF verloor al die verkiezingen van de politieke partij CCM, die telkens de president mocht leveren.

In 2001 had een demonstratie plaats waarbij aanhangers van de CUF de semi-autonome regering van Zanzibar beschuldigden van stembusfraude. De politie schoot met scherp op demonstranten. Er vielen zeker 35 doden en 600 gewonden.

Ook bij de verkiezingen in 2005 liep de spanning hoog op. In 2010 zijn er weer verkiezingen die opnieuw tot geweld zouden kunnen leiden.

Hevige speculaties

De zwijgzaamheid van Hamad en president Karume over de afspraken die zij hebben gemaakt tijdens hun geheime ontmoeting vorige week woensdag, leidt ondertussen tot hevige speculaties over de toekomstige samenwerking tussen Zanzibar en Tanzania.

De samenwerking tussen Zanzibar en Tanzania heeft altijd onder druk gestaan, maar de politieke tweedeling van Zanzibar was een van de belangrijkste redenen dat de eilandengroep onderdeel is gebleven van Tanzania.

Nu er echter politieke toenadering is, komt onafhankelijkheid van Zanzibar ook dichterbij. Afgelopen zondag sprak Hamad op een bijeenkomst voor aanhangers van zijn CUF-partij op het eiland Pemba. Hij zei dat dankzij de nieuwe samenwerking met Karume de regering van Tanzania in de hoofdstad Dodoma minder invloed zal hebben op de gang van zaken op Zanzibar.

„Pogingen in het verleden om de politieke strijd tussen ons (CUF, red.) en de CCM op te lossen, kwamen altijd van buitenaf en werden aangereikt door mensen die een eigen agenda hadden. Deze keer hebben president Karume en ik uit eigen beweging toenadering gezocht. We kwamen tot de conclusie dat we elkaar nu wel lang genoeg hebben bestreden en dat het beter is voor de toekomst van Zanzibar als we samenwerken”, aldus Hamad.

Olie

Op de achtergrond speelt mee dat er een nog onbekende hoeveelheid olie is gevonden in de zee rondom de eilanden. Vertegenwoordigers van CCM en de CUF zijn het erover eens dat Zanzibar geen cent van de mogelijke olieopbrengsten moet delen met het vasteland van Tanzania.

Afgelopen woensdag feliciteerde president Jakaya Kikwete van Tanzania president Karume en Hamad met hun verzoening. Hij zei dat hij erop vertrouwde dat de twee politieke leiders van Zanzibar het welzijn op het oog hebben van Tanzania als geheel en niet alleen van Zanzibar.