De 86-jarige Jouwe woont momenteel nog in Delft, maar wil na een ballingschap en onafhankelijkheidsstrijd van 46 jaar terugkeren naar Papoea. Sommige landgenoten hebben grote vraagtekens bij het besluit, omdat Jouwe daarmee naar verwachting Indonesisch staatsburger wordt en daarmee Papoea als onderdeel van Indonesië erkent.Kaisiepo waarschuwt Jouwe voor het politieke klimaat in Indonesië. Volgens Kaisiepo ligt de kwestie rond Papoea daar namelijk nog steeds extreem gevoelig en zal Jouwe zich allerminst vrij kunnen bewegen.

„In Nederland kun je vrij filosoferen bij een potje bier”, zegt Kaisiepo. „Maar in het democratische Indonesië is vrijelijk discussiëren niet mogelijk. Elke politieke bijeenkomst in Papoea wordt gezien als separatistisch. Zelfs buitenlandse hulporganisaties wordt een bijeenkomst in Jayapura (de hoofdstad van Papoea, JL) verboden.”

Vrij Papoea

Volgens Kaisiepo, die eveneens in Nederland woont, zal Jouwe als hij in Papoea woont, ook geconfronteerd worden met vragen van jonge Papoea’s over zijn beslissing, omdat in hun ogen de strijd nog niet gestreden is. „De jonge mensen daar zullen vragen hebben: U bent ermee begonnen, waarom houdt u er nu mee op? Het lijkt me heel moeilijk om daar antwoord op te geven.”

De 61-jarige Kasiepo is de belangrijkste lobbyist en de buitenlandvertegenwoordiger van de gezaghebbende Papoearaad Dewan Adat Papoea, en het Presidium Dewan Papoea, dat op vreedzame manier onafhankelijkheid voor Papoea beoogt. Hij is de zoon van de invloedrijke Papoea Marcus Kaisiepo, die met Jouwe in de Papoeaanse delegatie van de rondetafelconferentie van 1949 zat. Kaisiepo sr. overleed in 2000 op 87-jarige leeftijd in Delft. Kaisiepo weidde zijn hele leven aan de onafhankelijkheid van West-Papoea/Melanesia, de huidige Indonesische provincie Papoea.

Volgens Kaisiepo wil Indonesië dat zowel hij als Jouwe hun ideaal voor een vrij Papoea opgeven. „Dat is wat Indonesië wil, maar dat kan niet. Dat is net zoiets als zeggen dat iemand hier moet opgeven Europeaan te zijn.”

Kaisiepo geeft aan dat hij zijn identiteit als Papoea niet kan ontkennen. „Het dubbele is echter dat het streven naar erkenning voor het Indonesische leger en veiligheidsdienst als excuus geldt om ons steeds te bestempelen als separatisten.”

Kaisiepo zegt persoonlijk geen bezwaar te hebben tegen het besluit van Jouwe. „Het is zijn politieke recht en zijn privérecht. En ik heb er respect voor.”

De Papoealeider zegt bovendien de dialoog met Indonesië voor te staan. „Want zolang we met elkaar in gesprek zijn, hoeven we niet te vechten.”

Oom Jouwe

Kaisiepo groeide zelf als klein jongetje op rond het huis van Nicolaas Jouwe en noemt hem tot heden ‘oom.’ Zijn vader en Jouwe raakten echter later tijdens hun ballingschap in Nederland gebrouilleerd. „Ik ben gewoon bezorgd over mijn oom”, aldus Viktor Kaisiepo. „In Papoea ontbreekt bovendien een sociaal vangnet.”

Kaisiepo toont begrip voor de nieuwe verzoenende houding die Jouwe heeft aangenomen. „De feiten zijn heel triest voor de Papoea’s. Ik ben zelf een realist die een dialoog voorstaat, en ik heb geen behoefte aan confrontatie, zeker niet met Indonesië. De achterstelling in Papoea moet nu omgezet worden in positieve discriminatie op het gebied van onderwijs, infrastructuur, gezondheidszorg en sociaal-economische ontwikkeling. Maar Indonesië doet alle moeite om de speciale autonomiewet de nek om te draaien.”

De speciale autonomiewet uit 2002 geeft Papoea grote mate van zelfbestuur, maar blijft grotendeels een papieren tijger. Volgens Kaisiepo hebben de Papoea’s zelf nauwelijks invloed op het lokale bestuur.

Kaisiepo: „Wanneer worden de dorpen en gemeenschappen nu eens bij vergaderingen betrokken? Er heerst een houding van: we moeten ze vooral in het ongewisse laten over de besluitvorming. Het onthouden van informatie door de Indonesische overheid aan met name de Papoeasamenleving is mij een doorn in het oog. Als Papoea’s zijn we arm tussen onze rijkdom.”