De dinsdag geïnaugureerde Indonesische president Yudhoyono wil in zijn tweede ambtstermijn meer economische welvaart, een nieuw brandstofbeleid en hervormingen in de verstikkende bureaucratie. „Indonesië behoort tot de best presterende economieën ter wereld, maar de globale economische neergang is nog niet voorbij”, waarschuwde president Susilo Bambang Yudhoyono dinsdag in het Volkscongres in Jakarta.De zestigjarige regeringsleider benoemde woensdag een nieuw economisch team dat grotendeels uit ervaren economen bestaat. President Yudhoyono herbenoemde de westers georiënteerde minister van Financiën Sri Mulyani Indrawati en minister van Handel Mari Elka Pangestu. Tot tevredenheid van buitenlandse investeerders koos hij de progressieve voorzitter van de Indonesische Kamer van Koophandel M. S. Hidayat tot minister van Industrie. Het team valt onder het toeziend oog van de nieuwe vicepresident Boediono, die daarvoor leidinggaf aan de Indonesische Centrale Bank. De Indonesische markt reageerde gematigd positief op het nieuwe kabinet. Tegelijk was er teleurstelling over het grote aantal partijpolitici op nieuwe ministersposten.

Ondanks de wereldcrisis zal de Indonesische economie dit jaar naar verwachting met 4,3 procent groeien en met meer dan 5 procent volgend jaar. Vorig jaar was dat 6,1 procent.

Intussen moeten de nieuwe ministers wel het hoofd bieden aan enkele nijpende kwesties. Een heet hangijzer vormt de nieuwe stijging van de internationale olieprijs. President Yudhoyono beval deze week minister Sri Mulyani het subsidiebeleid voor brandstof op de schop te nemen. Het olie-importerende Indonesië moet zich beter beschermen tegen de fluctuaties in olieprijzen.

Dilemma’s

Het huidige peperdure beleid om de brandstofprijzen te subsidiëren vormt een van de grootste dilemma’s voor Yudhoyono’s regering. Bij stijging van de olieprijzen moet de regering nu kiezen tussen meer subsidiëring om de brandstofprijzen te stabiliseren, waarmee het begrotingstekort explosief toeneemt. Met als alternatief een verhoging van de brandstofprijzen, wat torenhoge inflatie veroorzaakt. De afgelopen jaren leidden brandstofverhogingen tot grote demonstraties en politieke onrust in Indonesië. Minister Sri Mulyani wil nu het subsidiesysteem hervormen, waardoor alleen de armste huishoudens overheidshulp krijgen en de binnenlandse brandstofprijzen meer zullen fluctueren.

De tweede grote uitdaging voor de nieuwe regering is het creëren van een meer structurele groei van de Indonesische industrie en de textielexport en de daaraan verbonden werkgelegenheid. Het gezaghebbende weekblad The Economist prees Indonesië dit jaar als een van de best presterende economieën. Critici in Indonesië menen echter dat er geen sprake was van een overheidsstrategie, maar dat Indonesië puur geluk heeft gehad met de wereldcrisis, die relatief weinig gevolgen had voor de grootste economie van Zuidoost-Azië. Slechts 29 procent van het bruto nationaal product bestaat uit handel met het buitenland. Het gaat hier grotendeels om export van grondstoffen zoals palm en steenkool. De jaarlijkse economische groei is grotendeels gebaseerd op de dienstensector, die relatief weinig werkgelegenheid creëert. Critici vragen zich nu af hoe solide de economische groei daadwerkelijk is.

Honderddagenplan

Econoom Faisal Basri van de staatsuniversiteit Universitas Indonesia waarschuwt al lange tijd dat economische groei in Indonesië te veel afhankelijk is van de dienstensector. Structurele groei in de industrie en landbouw en daarmee werkgelegenheid blijft hierin ontbreken. Experts schatten het aantal werklozen op 40 miljoen.

De werkgelegenheid in Indonesië is nog steeds grotendeels gebaseerd op de informele sector, die volgens het Indonesische Bureau voor Statistiek 69 procent van de Indonesische bevolking werkzaam houdt.

Minister Hidayat bevestigde in The Jakarta Post dat de verzwakking van de formele sector en diens productiecapaciteiten heeft geleid tot een verslechterende economische infrastructuur en het verslappen van hervormingen in de bureaucratie. Hij zal daarom waarschijnlijk zijn beleidsplannen krachtiger koppelen aan directe wensen van het Indonesische bedrijfsleven.

Het nieuwe kabinet wil met een honderddagenplan concrete verbeteringen in de infrastructuur van de Indonesische economie. Coördinerend minister van Economie Hatta Rajasa Richt verklaarde dat het economische team zich zal richten op infrastructuur, voedselveiligheid, energie, de productiesector, de revitalisering van het midden en kleinbedrijf, en de dienstensector. Volgens minister Sri Mulyani moeten nieuwe speciale tariefvrije economische zones en hervormingen binnen de Indonesische douane meer buitenlandse investeringen aantrekken. De vraag is of deze maatregelen voldoende zijn om een meer structurele groei van de industriële sector te bewerkstelligen de komende jaren.