FunctiesDe Europese Raad, de vergadering van de regeringsaanvoerders, ook wel aangeduid als een top, krijgt een vaste, fulltime voorzitter. Die treedt aan voor 2,5 jaar, met eenmaal de mogelijkheid van herbenoeming.

De hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken beschikt in de toekomst over meer bevoegdheden. Officieel staat hij niet te boek als minister. Hij is tevens vicevoorzitter van de Europese Commissie.

Besluitvorming

Besluitvorming met gekwalificeerde meerderheid geldt binnen de Raad, de bijeenkomsten van de ministers, als standaardprocedure. Beslissingen op het gebied van onder meer belastingen, delen van justitie en de meerjarenbegroting vereisen nog steeds unanimiteit. Van een gekwalificeerde meerderheid is sprake bij 55 procent van het aantal lidstaten die samen ten minste 65 procent van alle inwoners van de Unie omvatten.

In de oude situatie wisselt het voorzitterschap van de Raad elke zes maanden. Onder ‘Lissabon’ nemen drie lidstaten deze rol gezamenlijk op zich gedurende anderhalf jaar.

Europees Parlement

De wetgevende macht van het Europees Parlement wordt uitgebreid. Deze instelling bezit voortaan op bijna alle terreinen medebeslissingsrecht.

Het ledental gaat van 736 naar 750 plus de voorzitter. Vanuit Nederland zijn er nu 25 afgevaardigden. Dat worden er 26.

Nationale parlementen

Ook de nationale parlementen verwerven een sterkere positie. Als een derde oordeelt dat een voorstel van de Europese Commissie handelt over een onderwerp dat beter in elk van de landen afzonderlijk valt te regelen (subsidiariteit), moet Brussel de plannen aanpassen of beter onderbouwen, de zogenoemde gelekaartprocedure.

Een meerderheid van de parlementen kan zelfs intrekking afdwingen, de oranjekaartprocedure.

Europese Commissie

Het nieuwe verdrag voorziet in een verkleining van de Commissie vanaf 2014 via een roulatiesysteem tussen de landen. Maar de Europese Raad mag dit veranderen en inmiddels heeft die besloten, als concessie aan de Ieren, dat ook na dat jaar toch elke lidstaat een commissaris zal leveren.

Burgerinitiatief

Minimaal 1 miljoen burgers kunnen de Europese Commissie verzoeken een voorstel te doen op een bepaald gebied.