„De Noord-Koreanen sleurden ons de grens over”
Twee Amerikaanse journalisten, Laura Ling en Euna Lee, werden op 17 maart van dit jaar opgepakt door Noord-Koreaanse grenswachten. Na 140 dagen kwamen ze vrij dankzij tussenkomst van oud-president Clinton. Woensdag vertelden ze voor het eerst over de toedracht van hun arrestatie.
„Journalisten hebben de taak om licht te laten schijnen in donkere plaatsen, om stem te geven aan degenen die het zwijgen is opgelegd”, aldus de twee in hun antwoord op de vraag waarom ze zich in het grensgebied begaven. Euna Lee zegt vooral door haar christelijk geloof gedreven te zijn om in het gebied het lot van Noord-Koreaanse vluchtelingen voor een breder publiek bekendheid te geven.Na al een aantal dagen in het grensgebied te hebben verkeerd, stonden de twee vrouwen in de vroege ochtend van 17 maart –het was vijf uur– met hun gids en cameraman op de bevroren rivier de Tumen, die China scheidt van Noord-Korea. „Zodra de zon boven de horizon kwam, stapte onze gids op het ijs, wij volgden.” De gids, een Chinese Koreaan die vaker buitenlandse journalisten begeleidde in dit gebied, wilde hun een vaak gebruikte smokkelroute tonen en laten zien hoe zo’n mensensmokkel in zijn werk ging.
De vrouwen zagen ter plekke geen enkele aanwijzing dat ze bij een internationale grens stonden. „We zagen nergens hekken, nergens prikkeldraad.” „Toen we lopend over het ijs, dichterbij de Noord-Koreaanse helft van de rivier kwamen begon onze gids vreemde geluiden te maken, waarvan wij dachten dat ze bedoeld waren om con-tact te maken met Noord-Koreaanse grenswachten die hij kende.”
De vrouwen zeggen absoluut niet van plan te zijn geweest om op Noord-Koreaans grondgebied te komen, maar omdat hun gids aanhield in zijn verzoek om hem te volgen, liepen ze hem achterna. Op het moment dat ze, naar eigen zeggen, weer op het Chinese deel van de rivier stonden, hoorden ze achter zich geschreeuw. „We keken om en zagen twee gewapende Noord-Koreaanse soldaten op ons afkomen. We zetten het op een lopen. Cameraman Mitch Koss en de gids slaagden erin de soldaten voor te blijven, maar wij niet. We grepen ons vast aan struiken, aan grashalmen en alles wat maar houvast gaf om niet mee te worden genomen naar de Noord-Koreaanse kant, maar het was tevergeefs. De soldaten sleepten ons mee naar een nabijgelegen militair kamp.”
Ling en Lee zeggen dat ze in totaal niet meer dan een minuut op Noord-Koreaans grondgebied hebben gestaan, toen de soldaten eraan kwamen. Toch hebben ze nog altijd niet de indruk dat ze door de gids in de val zijn gelokt. „Hij gedroeg zich die ochtend wel wat vreemd”, beseffen ze nu. „Zo had hij kort voor vertrek de route veranderd en hij overhandigde ons twee dikke overjassen die leden van de Chinese grenspolitie gewoonlijk dragen. Die moesten we aantrekken alvorens de rivier over te steken.”
De twee vrouwen probeerden na hun arrestatie er alles aan te doen om de vluchtelingen en hun helpers die ze aan Chinese kant hadden ontmoet, te beschermen. Bijvoorbeeld door tijdens een kort moment dat ze alleen werden gelaten, het papier op te eten waarop hun aantekeningen stonden en door videobanden te beschadigen.