Ramons missie eindigt in tragedie
De missie van Ilan Ramon leek precies op het juiste tijdstip te komen. De stemming in Israël was somber: al meer dan twee jaar had het land te kampen met een golf van geweld tussen Israëliërs en Palestijnen en de economische crisis veroorzaakte armoede en werkloosheid. Zijn tocht naar de ruimte zou Israëliërs de kans geven aan wat anders te denken en de moraal drastisch te verhogen.
Israëliërs waren trots op hun eerste Israëlische ruimtevaarder. Zijn ruimtereis was een teken dat Israël hoog aangeschreven stond op het gebied van technologie en wetenschap en dat de Amerikaans-Israëlische vriendschap diep was en dat Israël dus niet alleen stond. Ramon zei dat hij vriendschap had opgebouwd met de zes andere teamleden.
Zijn missie was ook een teken van overwinning na de Holocaust. Zijn moeder overleefde de verschrikkingen van de vervolging onder de nazi’s. Om de Joodse slachtoffers te gedenken, nam hij een pentekening mee van een maanlandschap, die door de 14-jarige Peter Ginz gemaakt werd, die in Auschwitz overleed. Verder had hij de onafhankelijkheidsverklaring van de staat Israël bij zich. Ramon bracht zijn verbondenheid met het Joodse volk tot uiting door koosjer te eten, een thorarol mee te nemen en een sabbatsbeker te gebruiken.
De voormalige luchtmachtkolonel zei een dag nadat hij in de ruimte was dat hij het geweldig vond Israël vanuit de ruimte te zien. Hij noemde het een geweldige kans voor „ons en de staten in ons gebied.”
Hij ging mee als payload specialist. Zijn belangrijkste taak tijdens de ruimtereis was de bewegingen van stofdeeltjes na te gaan, die met zandstormen worden meegevoerd uit de Sahara in de richting van de Middellandse Zee en het Midden-Oosten. Het doel van dit onderzoek in samenwerking met de universiteit van Tel Aviv was informatie te verwerven over de beïnvloeding van stof op regenval. Hij was ook betrokken bij vier andere Israëlische onderzoeksprojecten.
Tijdens Ramons missie werd de aandacht van de Israëliërs voor een belangrijk deel ingenomen door de verkiezingen voor de Knesset op 28 januari. Vijf dagen voor de verkiezingen spraken Ariel Sharon en minister Limor Livnat (Onderwijs) live op de televisie met Ramon. In de werkruimte bevonden zich toen ook drie andere bemanningsleden, waaronder commandant Rick Husband, die Sharon vertelde dat zijn team ernaar uitzag een bezoek aan Israël te brengen.
De Arbeiderspartij beschuldigde Sharon ervan Ramon te gebruiken voor politieke doeleinden. Een woordvoerder van de partij zei dat Sharon de hele afstand naar de ruimte aflegde om de schade die hij op aarde veroorzaakt had te camoufleren. Een leider van de Likud-campagne zei daarop dat de campagne van de Arbeiderspartij in de handen is van politieke nieuwelingen die zo verwijderd zijn van de realiteit dat zij in de ogen van het publiek UFO’s zijn geworden.
Ramon schreef in een e-mail aan president Katsav dat hij over Israël was gevlogen en dat hij Jeruzalem duidelijk vanuit de ruimte zag liggen. Toen hij de hoofdstad zag sprak hij het Joodse gebed ”Shma Israel” (Hoor o Israël - Deuteronomium 6:4) uit. Het dagblad Yediot Ahronot schreef dat Ramon een dag voordat hij veilig had moeten terugkeren aan zijn vrouw schreef dat alles in de ruimte heel mooi is, maar dat hij ernaar verlangde haar en de kinderen weer te zien. Aan zijn broer schreef hij dat hij zich gelukkig voelde in de ruimte en dat hij steeds zou willen blijven zweven.
Zijn echtgenote Rona Ramon zei vrijdag dat er niet veel mensen aanwezig zouden zijn om de landing bij te wonen. Ze vond dat ook niet nodig, omdat het volgens haar een routineprocedure betrof. Ze had er alle vertrouwen in dat de landing voorspoedig zou verlopen. Het betrof volgens haar een van NASA’s meest probleemloze vluchten.
Op zaterdagmiddag zat opnieuw een deel van de Israëliërs aan de televisie gekluisterd. De vader van Ilan Ramon, Eliezer Wolferman, bevond zich in de studio van kanaal twee van de Israëlische televisie om de landing gade te slaan. Hij vertelde enkele anekdotes over zijn zoon, toen een Israëlische verslaggever in de VS meldde dat het contact met het ruimteveer was verbroken. Wolferman reageerde aanvankelijk laconiek, omdat hij meende dat een contactbreuk niet veel betekende. Hij zei alle vertrouwen te hebben in de twee piloten.
Toen later duidelijk werd dat de shuttle was ontploft, verliet hij de studio met een bezwaard hart naar zijn woonplaats bij Beer Sheva. Hij vertelde in een telefoongesprek met premier Sharon zich erbij neer te leggen dat zijn zoon bij de missie omgekomen was. „Ik heb geen zoon meer”, vertelde hij later op de avond aan reporters.
De Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al stuurde zaterdagavond nog een speciale vlucht naar Florida voor de familieleden van Ramon. Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken in Jeruzalem gaf de Israëlische ambassadeur in de VS, Danny Ayalon, opdracht onmiddellijk naar Florida te reizen om de familie Ramon bij te staan. Ramons gezin bracht de afgelopen vier jaar in de VS door.