Wat is de mediacode?De mediacode is een regeling van de Rijksvoorlichtingsdienst met de media om de persoonlijke levenssfeer van leden van het Koninklijk Huis te beschermen. In ruil voor enkele fotosessies is de afspraak dat verslaggevers, fotografen en cameraploegen de koninklijke familie met rust laten als ze bijvoorbeeld op vakantie zijn of privéuitstapjes maken. Als de Oranjes in functie zijn, bijvoorbeeld op Koninginnedag of bij openingen, mogen ze wel gewoon gefotografeerd en gefilmd worden.

Wie heeft de code bedacht?

De mediacode is enkele jaren geleden opgesteld door de Rijksvoorlichtingsdienst. Vooral prins Willem-Alexander en prinses Máxima zagen het belang in van een dergelijke afspraak met de media. Ze merkten dat met het opgroeien van hun drie dochters er steeds meer aandacht is voor hun gezin. Het paar heeft een grote hekel aan fotografen die zich in de bosjes verschansen of een telelens gebruiken.

Moet elke journalist zich aan de mediacode houden?

Journalisten hebben geen contract ondertekend waarin ze beloven zich aan de mediacode te houden. Als ze privéfoto’s publiceren van de Oranjes, kan de rechter echter wel oordelen dat de privacy van de koninklijke familie is geschonden. Ook kan de Rijksvoorlichtingsdienst besluiten deze journalisten niet toelaten bij officiële gebeurtenissen en persconferenties.

Media die aanwezig zijn bij de fotosessies, maken eigenlijk de afspraak dat ze de leden van het Koninklijk Huis verder met rust laten.

Is hier dan geen sprake van censuur door de RVD?

De meeste media hebben geen moeite met de code. Met name de roddelbladen zien de media­code echter als een belemmering voor de vrije nieuwsgaring. Zij houden zich er niet altijd aan, wat al heeft geleid tot enkele rechtszaken. Ook de ‘serieuze’ media kunnen besluiten foto’s te publiceren als er in hun ogen sprake is van nieuws, als prinses Máxima tijdens het winkelen bijvoorbeeld wordt aangereden door een fietser. Als de RVD ook vindt dat er sprake is van nieuws, zal de dienst geen maatregelen nemen.

Geldt de mediacode alleen in Nederland?

De regeling geldt ook voor Nederlandse media als ze de koninklijke familie volgen in het buitenland. Veel buitenlandse media kennen de code echter niet en hebben er ook minder last van. Ze worden veelal toch niet uitgenodigd voor officiële plichtplegingen en hebben minder met de RVD te maken. De foto’s van de skivakantie van prins Willem-Alexander en zijn gezin in Argentinië werden bijvoorbeeld in enkele buitenlandse kranten geplaatst, zonder grote gevolgen voor deze media. De RVD bekijkt wel steeds meer de mogelijkheden om buitenlandse media aan te pakken.