Zo’n 104 miljoen Japanners besluiten morgen hoe de 480 zetels van de Tweede Kamer verdeeld gaan worden. Voordat afgelopen maand het parlement ontbonden werd, bezette de regerende Liberaal Democratische Partij (LDP) 303 zetels. De Democratische Partij van Japan (DJP)had er 112. Vrijwel alle opiniepeilingen voorspellen nu dat deze zetelverdeling volledig op zijn kop gaat.Dit is nooit eerder voorgekomen in Japan en zou het einde betekenen van de heerschappij van de LDP, de partij die sinds 1955 vrijwel onafgebroken heeft geregeerd. Vanwege het beleid dat de DPJ wil uitvoeren betekent het hoogstwaarschijnlijk ook het begin van het einde van het beroemde naoorlogse Japanse systeem, dat het economisch wonder tot stand bracht.

De overweldigende overwinning van de DPJ die iedereen morgen verwacht, komt niet uit de lucht vallen. „In de jaren tachtig zag je de Japanse zeepbeleconomie”, legt Uchino uit. „Het was een tijd dat Japan de wereld economisch veroverde.”

Het leek alsof het naoorlogse beleid van de LDP, vooral de samenwerking met Japanse bedrijven en ambtenaren –de beruchte Japan Inc.– een groot succes was geworden.

Maar in de jaren negentig viel de Japanse droom dramatisch in duigen. De zeepbeleconomie spatte uit elkaar, een hevige aardbeving verwoestte de grote stad Kobe en een gifgasaanval in de ondergrondse van Tokio vernietigde het idee van een veilig Japan. „Japan begon zich te realiseren dat er dingen veranderd moesten worden.”

Dit bracht Koizumi aan de macht, met zijn beloftes van hervorming en het openbreken van de LDP. „Japan werd hervormd”, vervolgt Uchino, „naar Amerikaans voorbeeld.” Dit leek goed te werken, maar al snel openbaarden zich allerlei problemen. „Men voelde dat Japan te Amerikaans was geworden. Alles ging alleen nog maar om winst.”

„In 2008 klapte de wereldeconomie in elkaar en de Amerikaanse massaproductie en -consumptie wordt nu als negatief ervaren. Na meer dan zestig jaar van Amerika volgen, wil Japan een eigen beleid ontwikkelen. Als je kijkt naar de partijprogramma’s zie je een veel grotere rol voor de overheid, er is een verschuiving naar socialistische principes. Japan wil zelf besluiten hoe het eruit gaat zien.”

De DPJ, die luid en duidelijk verandering preekt, vertegenwoordigt deze nieuwe stroming. De LDP lijkt daarentegen het contact met de kiezer vrijwel totaal te hebben verloren. „In zekere zin is er geen keuze voor de Japanse kiezer”, zegt de Amerikaanse politiek analist Tobias Harris. „De LDP levert enkel maar kritiek op de DPJ. Dus is het een keuze voor meer stagnatie, of voor de mogelijkheid van iets beters.”

Voor velen gaat de keus gepaard met onzekerheid. „Ik ben aan de ene kant vol verwachting, maar ook bang”, zegt de 60-jarige groenteboer Hiroo Wada. „Maar de tijd van de LDP is voorbij.”

Het is een sentiment dat door enorm veel Japanners wordt gedeeld. Morgen begint dus hoogstwaarschijnlijk een heel nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van Japan.*