De klimaatverklaring die donderdag in L’Aquila werd goedgekeurd, blonk uit in vaagheid. Het ging om woorden, niet om cijfers. De verklaring bevat geen engagementen, geen doelstellingen wat betreft het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen en geen deadlines. De reden is eenvoudig: van zodra over die zaken gediscussieerd wordt, liggen de standpunten mijlenver uiteen.Dat is erg zorgwekkend, want het overleg van de grootste economieën (Major Economies Forum of MEF) is bijzonder representatief: de groep omvat de G8-leden (de Verenigde Staten, Canada, Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Italië, Japan en Rusland), de G5 van opkomende economieën (China, India, Brazilië, Mexico en Zuid-Afrika) en Australië, Indonesië, Zuid-Korea en de Europese Unie. Kortom: alle belangrijke spelers in de klimaatonderhandelingen.

Dat er weinig verstandhouding is, is duidelijk. De industrielanden willen dat ontwikkelingslanden een uitstootbeperking vastleggen tegen 2050. De ontwikkelingslanden kwamen op de proppen met een voorstel tegen 2020. Eerst, vinden ze, moeten de geïndustrialiseerde landen hun uitstoot met 40 procent beperken tegen 2020 ten opzichte van de uitstoot in 1990. Maar de VS bijvoorbeeld zijn enkel bereid tot een vermindering met 17 procent ten opzichte van de uitstoot in 2005.

Aan de onderhandelingstafel liggen de posities dus mijlenver uiteen, en ze lijken een stuk minder veranderlijk dan het klimaat zelf. Daardoor was de uitkomst van het MEF niet meer dan een overeenkomst over enkele principes. Het antwoord op de klimaatverandering, zo kwamen de onderhandelaars overeen, moet “de prioriteit van de economische en sociale ontwikkeling van ontwikkelingslanden respecteren”. Sommige waarnemers zien die passage als gedroomde munitie voor de ontwikkelingslanden om een lange en harde woordenstrijd te voeren.

De meningsverschillen op het MEF, die naadloos samenvloeien met de meningsverschillen in de klimaatonderhandelingen, gaan over de verantwoordelijkheden. De posities zijn erg uiteenlopend, en december is niet veraf meer.

Het akkoord kwam dus neer op “nationaal aangewezen beperkingen” die onderwerp moeten zijn van “rapportering, metingen en verificaties”. Maar welke beperkingen vindt een land “aangewezen”? In de tekst staat bovendien geen woord over wat er gebeurt als een land de zichzelf opgelegde doelstellingen niet haalt.

De piek in de uitstoot “moet zo snel mogelijk bereikt zijn”, maar in ontwikkelingslanden is het tijdskader daarvoor ruimer, omdat “de sociale en economische ontwikkeling en de strijd tegen armoede er de belangrijkste prioriteiten zijn.”

Kortom, de zeventien landen in het overleg waren het er eigenlijk enkel over eens dat ze zich achter de wetenschappelijke visie scharen dat de temperatuur met niet meer dan 2 graden Celsius mag stijgen en dat ze “een globale doelstelling willen vastleggen tegen 2050.” De wereld houdt de adem in.

Er zit een zekere logica in het argument dat miljoenen arme mensen niet mogen veroordeeld worden arm te blijven door een internationaal klimaatakkoord omdat de rijke landen het verkeerd aan boord gelegd hebben. De uitstoot die tot de huidige klimaatverandering geleid heeft, is immers grotendeels afkomstig van de geïndustrialiseerde landen. Maar met dat goede argument dreigt een verkeerde bessissing te worden onderbouwd.