Crisis zal tijdens show in Parijsvoelbaar zijnHet verzoek van de KLM is serieus: piloten voor wie deze zomer geen vluchten zijn, inzetten bij het wegwijs maken van passagiers en sjouwen van koffers. Het zogenaamde grondwerk. Om gedwongen ontslagen te voorkomen, zet de KLM overtollig personeel liever in op plaatsen waar tekorten zijn en waarvoor anders uitzendkrachten worden ingezet. De pilotenvakbond VNV staat vierkant achter het ongewone verzoek van de KLM.

En het zijn ongewone tijden voor de luchtvaartindustrie. Vliegtuigbouwers en toeleveranciers kampen met uitstel en afzeggingen van bestellingen. Door de wereldwijde recessie nemen minder mensen het vliegtuig en gaat er minder vracht mee aan boord. Luchtvaartorganisatie IATA voorspelde deze week voor dit jaar een verlies voor de sector van 9 miljard dollar, bijna een verdubbeling van wat eerder was voorzien. „Dit is de moeilijkste situatie die de industrie ooit heeft gekend”, aldus IATA-topman Giovanni Bisignani.

Malaise

En dan verdween er op 1 juni ook nog een Airbus A330 van Air France van de radar en stortte in de Atlantische Oceaan. Beelden van de opgeviste brokstukken en het zoeken naar omgekomen passagiers beheersen al bijna twee weken het nieuws. Dat doet de luchtvaart geen goed.

Naar verwachting houdt de malaise in de sector ook volgend jaar aan. Air France-KLM maakte vorige maand een verlies bekend van 814 miljoen euro over het gebroken boekjaar 2008/2009. Het was voor het eerst sinds de fusie in 2004 dat het concern in de rode cijfers belandde. Air France-KLM bezuinigt fors op personeelskosten en vervangt oude toestellen minder snel dan gepland.

Volgens de IATA wordt de neergang in de luchtvaart het hardst gevoeld in het Verre Oosten. Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen lijken na het rampjaar 2008 het ergste achter de rug te hebben. IATA verwacht dat eind 2010 weer herstel zal optreden in de luchtvaartindustrie en dat luchtvaartmaatschappijen dan weer geld gaan verdienen.

De crisis in de sector zal op de 48e editie van ’s werelds grootste luchtvaartshow volgende week in Parijs niet onopgemerkt blijven. Er wordt gevreesd voor fors minder orders dan in voorgaande jaren. De show, die om de twee jaar wordt gehouden op het Parijse vliegveld Le Bourget en maandag van start gaat, is overigens wel volgeboekt met exposanten uit de hele wereld. De Nederlandse luchtvaartsector is met 32 bedrijven vertegenwoordigd. Minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat zal samen met enkele Tweede Kamerleden volgende week het Nederlandse paviljoen aandoen.

In 2007 kreeg de Europese vliegtuigbouwer Airbus nog 400 vliegtuigorders binnen op Le Bourget. Volgens commercieel directeur John Leahy van Airbus zal dat niveau dit jaar niet worden geëvenaard. „Dit is een zwaar jaar voor orders.” Tot en met eind mei ontving Airbus dit jaar slechts 11 orders, na afzegging van 21 bestellingen. Toch houdt Leahy vast aan de doelstelling van 300 orders in 2009.

„Vliegtuigen die zijn besteld in goede tijden worden afgeleverd in een recessie. Het zal een uitdaging worden om klanten te vinden om de toestellen mee te vullen”, zegt IATA-topman Bisignani. Zelfs de superjumbo Airbus A380 wordt geraakt door de crisis. Het Amerikaanse leasebedrijf ILFC overweegt een order voor tien A380’s met een waarde van 3 miljard euro af te zeggen. Klanten zouden minder interesse hebben in het megavliegtuig. Het zou voor het eerst zijn dat een order voor de A380 wordt afgeblazen.

Zonnig

Ook Boeing, de Amerikaanse aartsrivaal van Airbus, kampt met teruglopende orders, maar ziet de toekomst zonnig in. Boeing verwacht de komende twintig jaar een markt voor 29.000 nieuwe toestellen, zo blijkt uit de deze week gepresenteerde Current Market Outlook van de Amerikaanse vliegtuigbouwer. De diepe economische crisis gooit nu even roet in het eten, maar als die voorbij is moeten de toestellen weer als zoete broodjes over de plank vliegen. De complete vliegtuigmarkt is tot 2029 ruim 3,2 biljoen dollar waard, aldus rekensommen bij Boeing.

Het is dus niet allemaal kommer en kwel. De Amerikaanse luchtvaartmaatschappij United Airlines liet onlangs weten 150 nieuwe vliegtuigen te willen kopen, een deal met een waarde van ongeveer 10 miljard dollar. Komt bij dat de olieprijs scherp is gedaald sinds het recordniveau van vorig jaar. Dat scheelt enorm in de brandstofkosten.

En de Russen komen. Op Le Bourget zal volgende week de eerste Superjet-100 te zien zijn. Het is voor het eerst in ruim twintig jaar dat er vanuit het voormalige Oostblok weer een nieuw passagiersvliegtuig op de markt komt. De Superjet-100 is ontwikkeld door Sukhoi, een fabrikant die eigenlijk gevechtsvliegtuigen maakt. Sukhoi werk-te in het project samen met het Italiaanse Finmeccanica en Thales en Safran uit Frankrijk. „De Superjet is het enige nieuwe passagiersvliegtuig dat demonstratievluchten zal maken tijdens de show”, aldus Sukhoi.