De Verenigde Staten hebben al eerder aangegeven dat ze de meest gezochte man ter wereld op hun eigen grondgebied willen berechten, omdat de aanslagen van 11 september daar gepleegd zijn. De Amerikaanse president Bush heeft na de aanslagen militaire tribunalen in het leven geroepen om vermeende buitenlandse terroristen te berechten.

Volgens Van Genugten is het onder bepaalde omstandigheden mogelijk om burgers voor een militaire rechtbank te brengen. Hierover zijn internationaal regels vastgesteld. Maar hij vindt het „niet verstandig om Bin Laden en zijn belangrijkste aanhangers voor een Amerikaanse rechtbank te slepen.” In de eerste plaats omdat dit volgens hem tot veel commotie kan leiden. Zelfs sluit hij dan nieuwe aanslagen niet uit.

Maar als hoogleraar internationaal recht heeft hij vooral principiële bezwaren tegen een eventuele berechting in de VS. „Als de Amerikanen het proces in eigen hand houden, worden de regels rond het proces misschien niet goed uitgevoerd.” Van Genugten pleit daarom voor een team van internationale rechters die kunnen toezien op de naleving van de internationale spelregels. Het is vooral van belang „te laten zien dat het gaat om een mondiale strijd tegen het internationaal terrorisme en dat het proces op een nette manier wordt afgewikkeld.”

Bevoegd
Van Genugten denkt dat het voor de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties mogelijk is om al binnen enkele weken een ad-hoctribunaal op te zetten. De Veiligheidsraad heeft ook het Rwanda-tribunaal en het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag ingesteld. Het is volgens de professor dan ook een koud kunstje een aantal statuten van deze instellingen te gebruiken voor een nieuw tribunaal voor Bin Laden en zijn trawanten.

Hij verwacht wel dat dan de discussie weer oplaait over de vraag of de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties bevoegd is voor het instellen van een dergelijk tribunaal of dat de Algemene Vergadering van de VN dat moet doen. Destijds was daar veel gedoe over, onder meer toen de zaak-Tadic speelde voor het Joegoslavië-tribunaal. Die bezwaren werden toen in hoger beroep terzijde geschoven.

Een groter struikelblok is mogelijk de rol van de VS, permanent lid van de Veiligheidsraad, die vooralsnog niet van zins lijken ’hun man’ buiten hun grondgebied te laten berechten.

Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag ziet Van Genugten niet als een alternatief. Dit hof kan alleen rechtspreken tussen staten onderling en mag geen strafzaken doen. Ook voor het Internationale Strafhof dat volgend jaar in Den Haag moet worden geopend, ziet Van Genugten geen rol weg gelegd. Hoewel dit hof speciaal is bedoeld voor individuele burgers, heeft het volgens hem geen bevoegdheid terroristen te veroordelen. Bovendien mag dit hof niet met terugwerkende kracht rechtspreken. Daarnaast heeft een groot aantal landen de oprichting van het hof nog niet officieel geratificeerd. Ook de VS niet, omdat die bang zijn dat Amerikaanse militairen er kunnen worden gedaagd.

Opdracht
Overigens denkt Van Genugten dat de Amerikanen het helemaal niet op een proces willen laten aankomen, maar „dat ze hem liever dood dan levend hebben.” „Ik denk dat velen geloven dat dat de beste oplossing is.” Hij acht de kans groot dat de terrorist gedood wordt in de chaos van de strijd. Van Genugten vermoedt dat de Amerikaanse militairen die nu in Afghanistan naar Bin Laden op zoek zijn de opdracht hebben hem te doden. Volgens hem zal deze „license to kill” (vergunning om te doden) echter niet op papier staan, zodat ze nooit te bewijzen is.

Hij verwacht niet dat Bin Laden zich overgeeft. Mocht dat toch het geval zijn, dan is het volgens hem „absoluut ondenkbaar” dat de Amerikanen Bin Laden standrechtelijk neerschieten, „zeker niet voor de ogen van de camera’s.”