Omstreden Duitse agent was spion DDR
Een opzienbarende vondst in het Stasiarchief zorgt voor opschudding in Duitsland. De politieman die op 2 juni 1967 de demonstrant Benno Ohnesorg met een pistoolschot doodde, blijkt een spion te zijn geweest van de Stasi, de staatsveiligheidsdienst van de DDR. De geschiedenisboeken moeten worden herschreven.
Misschien is 2 juni 1967 wel de meest gebrandmerkte datum in de West-Duitse geschiedenis. Het gewelddadige politieoptreden tegen de studenten die demonstreerden tijdens het bezoek van de Perzische en pro-Amerikaanse sjah aan West-Berlijn onthutste zelfs de burgerlijke pers, die toch niet op de hand van de studenten was. Symbool voor de staatsagressie werd de politieagent die het dodelijke schot loste, Karl-Heinz Kurras.Kurras werd in twee zeer omstreden processen vrijgesproken, alhoewel getuigen beweerden dat er geen sprake was van noodweer. Otto Schily, minister van Justitie onder kanselier Schröder, noemt deze gebeurtenissen het moment waarop hij het geloof in de rechtsstaat verloor en zelf politiek actief werd. Zo verging het velen.
Algemeen worden de gebeurtenissen rond de protesten gezien als het startsein van de RAF en het linkse terrorisme in Duitsland. Een groepering noemde zich zelfs Beweging 2 Juni.
De verhoudingen leken zo duidelijk te zijn. Aan de ene kant de autoritaire staat, die onvoldoende democratisch was en geen afstand kon nemen van het fascisme. Veel nazi’s konden na de oorlog weer carrière maken. Aan de andere kant de ’68’ers, die met hun anti-Amerikaprotesten en gedweep met het socialisme de prille West-Duitse democratie op het spel hebben gezet. Bovendien waren ze geïnfiltreerd door de Stasi.
Nu blijkt dus dat de Stasi ook zijn vinger in het West-Berlijnse politieapparaat had en de vraag die al dagenlang de media beheerst is: Wat als men toen wist dat Kurras voor de Stasi werkte? Weinig lijkt zo verleidelijk als de geschiedenis achteraf een draai te geven.
De behoudende Frankfurter Allgemeine bijvoorbeeld ziet de protestbeweging van ’68 door de onthullingen van haar legitimatie ontdaan. De krant benadrukt dat deze vondst nog weer eens aantoont dat het beeld van het naoorlogse West-Duitsland met fascistische trekjes voor een belangrijk deel door de Stasi is gemanipuleerd en gestuurd.
In het geval van Kurras geven de akten weliswaar geen enkele aanwijzingen dat de Stasi Kurras ook had opgedragen om te schieten, integendeel. Desondanks, zo beweert de krant, is deze daad in de eerste plaats door een Stasiofficier uitgevoerd.
De toenmalige aanklager voor de familie van Ohnesorg en huidige Groenenpoliticus Hans-Christian Ströbele zegt: „Uiteindelijk blijft de West-Berlijnse politie verantwoordelijk.”
Zou het links terrorisme zonder de dood van Ohnesorg minder gewelddadig zijn geweest? Ja, denkt iedereen. Het beeld van de DDR als het betere Duitsland, als tegenprojectie voor de haat tegen het eigen land, zou in linkse kringen niet zo geaccepteerd zijn geweest. De dader van toen, oud-politieman Kurras, is inmiddels 81. Zijn Stasiactiviteiten heeft hij toegegeven. Over zijn motieven zwijgt hij echter.