Het cellenoverschot komt door een terugloop van de criminaliteit en de inzet van alternatieve sancties, zoals taakstraffen, zei Albayrak. Nederland telt momenteel 14.000 cellen, terwijl er ongeveer twaalfduizend nodig zijn. Door de sluiting van acht locaties verdwijnen de komende jaren bijna 1350 cellen. Het restant houdt Albayrak achter de hand als buffer. Op die manier wil ze bereiken dat de wisselende vraag naar celcapaciteit voortaan beter wordt opgevangen.„Ik realiseer me dat er ontzettend veel op het gevangeniswezen afkomt", zei Albayrak in een toelichting. „Maar het mag niet voorkomen dat we duizenden cellen leeg hebben staan". De reorganisatie moet er daarnaast voor zorgen dat gevangenen straks meer in hun eigen regio worden opgesloten. Dat helpt bij hun resocialisatie.

De staatssecretaris hoopt de afslanking af te ronden zonder gedwongen ontslagen. Dat zou kunnen door een combinatie van natuurlijk verloop en de begeleiding van medewerkers naar ander werk, binnen het gevangeniswezen of daarbuiten. Daarvoor is wel de flexibele medewerking van gevangenispersoneel nodig.

Albayrak zei in een toelichting dat ze onorthodoxe maatregelen heeft genomen om de pijn van haar ingrepen te verzachten. Ze heeft bijvoorbeeld ingestemd met de plaatsing van vijfhonderd Belgische gevangenen in Tilburg. Eerder verzette de staatssecretaris zich nog tegen dat voorstel. Ze werkt er nu alsnog aan mee om werkgelegenheid te behouden. Daarnaast probeert ze de gevolgen van haar ingrepen in Noordoost– en Zuidoost–Nederland te beperken, omdat de arbeidsmarkt daar slecht is.

De oppositiepartijen in de Tweede Kamer hebben geen goed woord over voor de sluiting van gevangenissen. Ze houden daar woensdagavond een spoeddebat over met Albayrak.

De rechtse oppositie vindt dat meer criminelen de cel in moeten. „Ze moeten boeven gaan vangen en niet opgesloten criminelen met een enkelbandje om naar huis sturen", reageerde VVD–Kamerlid Fred Teeven. Hij sprak van een „waanzinnig plan".

De SP eist een baangarantie voor het overtollig gevangenispersoneel. „We kunnen kundig personeel dat de samenleving veiliger maakt, bijzonder goed gebruiken", zei Kamerlid Van Velzen. Ze wil dat Albayrak de werkdruk voor gevangenispersoneel terugdringt.

Ook de vakbonden verzetten zich tegen de reorganisatie. Abvakabo FNV waarschuwt dat gevangenispersoneel in het noorden en zuiden grote moeite zal krijgen bij het vinden van een nieuwe baan. Bestuurder Jan Willem Dieten noemt het plan daarom onacceptabel. CNV Publieke Zaak vindt het uiterst ongelukkig dat Albayrak „in deze tijden van crisis" 1200 banen schrapt. Beide vakbonden spreken zich uit tegen gedwongen ontslagen.