De Saudische krant al-Watan publiceerde afgelopen dinsdag het bericht dat Iran was begonnen om bij de Straat van Hormuz raketafweersystemen te plaatsen. Dit als bescherming van de Iraanse nucleaire installaties in geval van een Israëlische of Amerikaanse aanval. Het bericht veroorzaakte bezorgdheid in de golfstaten.Sinds de islamitische revolutie van 1979 vrezen de Arabische landen het sjiitische Iran. Twee ontwikkelingen hebben recent de Arabische vrees voor Iran nieuw leven ingeblazen. In de eerste plaats de steeds duidelijkere aanwijzingen dat Iran actief is in een aantal Arabische landen. Vorig jaar was het Koeweitse parlement in rep en roer nadat gebleken was dat wellicht 25.000 leden van de Iraanse Republikeinse Garde actief waren in Koeweit. Daarnaast zou Iran bezig zijn met „ondermijnende activiteiten” in Jemen, Marokko en Egypte.

De Amerikaans-Iraanse toenadering is het tweede punt dat de Arabische landen steeds meer zorgen baart. Begin mei bezocht de Amerikaanse minister van Defensie Gates zowel Caïro als Riyad om de onrust in de Arabische hoofdsteden weg te nemen met betrekking tot een Amerikaans-Iraans verdrag.

Tijdens een persconferentie sprak de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken duidelijke taal: „Wij zeggen tegen het Westen: Wij Arabieren hebben ook belangen in deze regio, omdat dit de Arabische regio is en niet de Iraanse of de Amerikaanse. Deze belangen geven ons het recht om betrokken te worden bij welke toekomstige verdragen ook die onze veiligheid betreffen. Wij verwachten van jullie (het Westen, red.) dat jullie daar rekening mee houden als jullie slagen in jullie dialoog met Iran.” Hiervan echter zijn de Arabische landen in toenemende mate niet meer zo zeker. Iran is vergevorderd met zijn nucleaire programma. Bovendien heeft Iran zeer succesvol een aantal troefkaarten verzameld in de regio, van Hamas en Hezbollah tot Irak en Afghanistan. De VS hebben Iran dringend nodig. Niet omgekeerd.

In sommige Arabische kringen gaan er steeds meer stemmen op die pleiten voor betere banden met Israël. Veel Arabische landen zien Iran allang als een veel groter gevaar dan Israël voor hun nationale veiligheid. En Israël is de enige atoommogendheid in de regio die zou kunnen zorgen voor strategisch evenwicht. Israëlische politici hebben zich de afgelopen tijd in woorden van gelijke strekking uitgelaten.

Netanyahu verklaarde herhaaldelijk dat Israël en de Arabische landen in Iran een gemeenschappelijke vijand hebben. En dit was de boodschap die hij afgelopen maandag afleverde in Egypte tijdens zijn bezoek aan president Mubarak.

Obama beloofde in januari dat hij vanuit een islamitisch land de wereld zou toespreken. Naar thans duidelijk is geworden zal hij dat doen op 4 juni. En wel vanuit Caïro. Arabische analisten zijn ervan overtuigd dat de keuze voor Caïro geen toeval is. Egypte is de belangrijkste Arabische bondgenoot in de regio. De keuze voor Caïro moet bondgenoten van Amerika’s geruststellen dat het land geen deal zal sluiten met Iran.

In de Arabische media doet intussen het gerucht de ronde dat de VS weten dat ze met diplomatie niets zullen bereiken bij Iran. Als de besprekingen mislukken heeft Amerika de steun van de Arabische landen nodig. Die steun zullen ze krijgen als Obama druk uitoefent op Netanyahu om akkoord te gaan met de tweestatenoplossing. In ruil hiervoor zal hij Netanyahu de officiële erkenning van de staat Israël door 57 islamitische landen aanbieden. Het Israëlische kabinet zal vallen als gevolg van dit nieuwe pragmatisme van Netanyahu, die vervolgens een nieuwe coalitie zal vormen met de partij Kadima van Livni.