Er staan zelfs 500 quarantainecabines klaar om geïnfecteerde reizigers op te vangen. Het enige wat nog ontbreekt is het virus zelf.„Er was daar absoluut geen consternatie,” zegt een 55-jarige Japanse zakenman in een interview met het Japanse dagblad Yomiuri Shimbun nadat hij uit Mexico is teruggekeerd. „En op de vliegvelden in de Verenigde Staten was alles kalm en ontspannen. Daarom was ik hoogst verbaasd toen ik de ophef hier in Japan aantrof.”

Een zakenman uit een ander vliegtuig vertelt dat er verwarring aan boord ontstond toen inspecteurs diverse passagiers sommeerden in een afgeschermd deel van het vliegtuig te gaan zitten. Een vrouwelijke reiziger begon te roepen „dat ze moesten opschieten” met hun controle-werk. Het duurde echter enkele uren voordat ze het vliegtuig mocht verlaten.

Vanwege de grote toestroom –dagelijks komen zo’n 50.000 mensen Japan binnen via internationale vluchten– en vanwege een ontoereikend aantal controleurs dat hen staat op te wachten, moeten passagiers nu tussen de anderhalf en de twee uur wachten voordat zij mogen uitstappen. Vooral op Narita, de internationale luchthaven bij Tokio, waar slechts tachtig controleurs beschikbaar zijn voor de vele duizenden reizigers, zijn de wachttijden lang.

De overdreven gezondheidscontroles beperken zich niet tot de vliegvelden. Nadat de Japanse minister van Volksgezondheid, Masuzoe, vrijdag bekendmaakte dat een middelbare scholier in de stad Yokohama „mogelijk de Mexicaanse griep had”, ontstond er in het hele land een run op mondkapjes en desinfecterende alcohol. „Onze voorraad maskers was binnen enkele uren volledig uitverkocht”, zegt een verbaasde eigenaar van een drogisterij nabij Kobe, een stad die op een afstand van ruim 400 kilometer van Yokohama ligt.

Daar komt bij dat de minister voorbarig was geweest: de scholier bleek een gewone griep te hebben opgelopen. De bewindsman heeft inmiddels publiekelijk zijn verontschuldigingen aangeboden voor zijn flater.

Hoewel er nog geen enkel persoon met de Mexicaanse griep is ontdekt in Japan, heeft de overheid burgers geadviseerd voor ten minste twee weken voor­raden voedsel en water in te slaan. Informatiepamfletten sommen producten op die Japanners zouden moeten inslaan, en daarbij zitten de al genoemde mondkapjes en desinfecterende alcohol, maar ook blikjes groenten. „Distributiekanalen kunnen door de griep verstoord raken”, luidt de verklaring voor dit advies.

De Japanse premier kondigde zelfs aan dat er een vorm van huisarrest voor burgers kan komen als het virus in Japan opduikt. Het ministerie van Volksgezondheid maande scholen dat ze onmiddellijk moeten sluiten zodra in hun provincie het griepvirus wordt ontdekt. Er volgden echter geen richtlijnen voor hoe lang de huis- en schooldeuren in dat geval dicht moeten blijven, vandaar dat vooral schooldirecteuren steen en been klagen over vage regels.

Verscheidene universiteiten hebben eigen maatregelen genomen. Zo hebben ze leerkrachten en studenten geadviseerd niet te reizen naar landen waar de griep is ontdekt. Een universiteit in Kumamoto, in het zuiden van Japan, ging een stap verder door elf Japanse studenten in de VS, Canada en Nieuw-Zeeland te bevelen onmiddellijk naar Japan terug te keren.

De drastische Japanse aanpak is het resultaat van de vogelgriep die in 2003 in Azië uitbrak. In een reactie daarop stelde Japan in 2005 een actieplan op, dat uitging van een sterftescenario zoals zich dat tijdens de Spaanse griep van 1918 voltrok. Voor Japan zou dat betekenen dat er zo’n 640.000 doden te betreuren zijn, zou een nieuw griepvirus toeslaan.

In landen waar de Mexicaanse griep heeft toegeslagen –te denken valt aan Mexico, de VS, Spanje en tal van andere Europese landen– herstelt vooralsnog een groot deel van de patiënten. Het Japanse plan lijkt daarom veel te streng voor de huidige stand van zaken.