Tientallen diplomaten van westerse landen liepen kort nadat de Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad was begonnen aan zijn toespraak demonstratief de zaal uit. Het staatshoofd stelde dat Joodse emigranten vanuit Europa en vanuit de Verenigde Staten naar het Midden–Oosten zijn gekomen „om een wreed, onderdrukkend en racistisch regime te vestigen in bezet Palestina". Diverse landen hadden al aangekondigd dat ze zouden opstappen als Ahmadinejad zijn spreektijd zou misbruiken voor een aanval op Israël.Ahmadinejad is het enige staatshoofd dat naar Zwitserland is afgereisd voor de vijfdaagse top. De overige circa honderd deelnemende landen laten zich vertegenwoordigen door diplomaten en politici van een lagere statuur.

De weinig verrassende Iraanse boodschap – Ahmadinejad staat bekend om zijn felle anti–Israëlische uitspraken – kwam hem op boze reacties van Europese landen te staan. Zo oordeelde Frankrijk dat het ging om een hatelijke toespraak. Voordat Ahmadinejad het woord kreeg, schreeuwden twee demonstranten „racist, racist". Beveiligingsbeambten verwijderden de mannen.

Een aantal westerse landen, waaronder de Verenigde Staten, Duitsland, Australië en Nederland, hadden de top op voorhand al geboycot. Zij vreesden een herhaling van de top in Durban in 2001, toen Arabische landen ook al probeerden een veroordeling van Israël af te dwingen en er veel kritiek werd geuit op westerse landen.

Amnesty International is ’verbijsterd’ over de boycot. De afwezigheid van de westerse landen bij de top is volgens de mensenrechtenorganisatie „uiterst teleurstellend gezien de langdurige en moeilijke onderhandelingen, zelfs naar VN–maatstaven" die eraan voorafgingen.

Amnesty stelt dat er afgelopen vrijdag nog belangrijke wijzigingen in de concepttekst van het slotdocument zijn aangebracht om consensus te bereiken. Het resultaat is volgens de organisatie „geen goed mensenrechtendocument", maar wel een tekst waartegen niemand bezwaar kan hebben.

Israël zelf had maanden geleden al afgezegd voor de antiracismetop. Het land vindt de VN–conferentie een „tragische schijnvertoning". Een woordvoerder van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken wees erop dat de top officieel is bedoeld om racisme aan de kaak te stellen. „Maar er is een ontkenner van de Holocaust uitgenodigd, die heeft opgeroepen Israël te vernietigen", aldus de woordvoerder.

Hij verwees daarmee naar Ahmadinejad. Enkele jaren geleden werd in de Iraanse hoofdstad Teheran een ’wetenschappelijke’ Holocaust–conferentie gehouden, die in de hele wereld verontwaardigde reacties opriep. De conferentie was een initiatief van Ahmadinejad, die de moord op zes miljoen Joden een mythe had genoemd.