Paksas wint verrassend verkiezingen Litouwen
Rolandas Paksas, de stuntvliegende ex-premier van Litouwen, heeft de zittende president Valdas Adamkus zondag in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen in zijn land verrassend verslagen.
Paksas behaalde volgens de centrale kiesraad 54,9 procent van de stemmen, tegen Adamkus 45 procent. De officiële uitslag zal vrijdag bekend worden gemaakt.
„Ik heb altijd gezegd dat ik zou winnen”, zei Paksas, die in 1999 en 2000 premier was en na een breuk met de Liberale Unie in 2000 de rechtse Liberale Democratische Partij oprichtte. „Ik ken de problemen van dit land en ik weet hoe ik ze moet oplossen.”
Adamkus gaf zijn nederlaag vanochtend toe. „Het is de beslissing van de natie en die respecteer ik. Ik zal tot het eind van mijn termijn doorwerken en het dan overdragen aan de nieuwe president.”
De partijloze Adamkus (76) ging nadat hij in de eerste ronde van de verkiezingen op 22 december de meeste stemmen had behaald, als gedoodverfde winnaar de tweede ronde in. Hij had immers het lidmaatschap van de Europese Unie en de NAVO binnen handbereik gebracht, hij was als een van de weinige politici in zijn land nooit betrokken geweest bij een schandaal en 80 procent van de bevolking vond dat hij goed zijn werk deed. Maar hij heeft na de eerste ronde een te passieve campagne gevoerd, in de verwachting dat hij ook de tweede en beslissende ronde met gemak zou winnen.
De dertig jaar jongere Paksas boekte succes met een luidruchtige campagne, waarin hij de Litouwers een nog mooiere toekomst beloofde en geen stunt hem te ver ging om de aandacht op zich te vestigen. Zo vloog hij in formatie met twee andere vliegtuigen onder een brug door, een waagstuk dat hij beloofde te herhalen als president. Volgens analisten heeft Paksas, die zich eerder als burgemeester in de hoofdstad Vilnius populair maakte met het opknappen van het middeleeuwse stadshart, vooral in plattelandsgebieden veel stemmen gewonnen.
De opkomst was waarschijnlijk voor een deel vanwege de strenge kou lager dan in de eerste ronde: toen 54 procent, nu net 51 procent. In de eerste ronde had Adamkus 35 procent van de stemmen gekregen, tegen Paksas 19,4 procent. Vijftien andere kandidaten vielen af voor de tweede ronde.
Paksas hamerde in zijn campagne vooral op het thema criminaliteit, en waarnemers verwachten geen grote veranderingen in het buitenlands beleid. Paskas staat te boek als een groot voorstander van het lidmaatschap van de NAVO en de Europese Unie. Hij beloofde zondagavond dat de presidentiële veiligheidsdienst met hem in elk geval de handen vol zal hebben: behalve met luchtacrobatiek is hij ook vast van plan door te gaan met zijn nachtelijke fietstochten.