Op 2 januari was de dodentol op de Zuid-Afrikaanse wegen opgelopen tot 1070, eenvierde meer dan tijdens dezelfde periode vorig jaar. De meeste doden zijn aangereden voetgangers. Vooral de provincie Kwazulu-Natal, ’s lands populairste vakantiebestemming, krijgt tijdens de feestdagen extra verkeer en ongelukken te slikken.

De provincie staat bovenaan wat betreft het aantal dodelijke verkeersongelukken. Voor de politie is het vechten tegen de bierkaai. „Net toen we onze geavanceerde uitrusting in gebruik namen en overtreders om de oren sloegen met zware boetes, vernamen we geshockeerd dat de meeste Zuid-Afrikaanse bedrijven een budget reserveren voor verkeersboetes als deel van de werkingskosten van het senior management”, zegt S’bu Ndebele, verkeersverantwoordelijke van Kwazulu-Natal. „Zelfs als ze de plek van de bekeuring verlaten, stuiven ze met grote snelheid weg. De boetes schrikken niet af.” Het feestseizoen is nog niet ten einde, de meerderheid van de vakantiegangers moet nog met de wagen van de kust naar hun huis in het Zuid-Afrikaanse binnenland.

Ongeveer de helft van de slachtoffers is tussen de 17 en 40 jaar oud en behoort tot de actieve beroepsbevolking. Ambtenaren van het departement van transport waarschuwen voor de negatieve effecten daarvan op de economie.

Naast de koortsige haast die Zuid-Afrikanen aan de dag leggen, ligt ook het dronken rijden aan de basis van het probleem. De helft van de verkeersdoden blijkt te veel alcohol in het bloed te hebben, signaleert de Zuid-Afrikaanse Medische Onderzoeksraad. Slechtgetrainde en onvoldoende gekwalificeerde verkeersambtenaren zijn een andere oorzaak: de controleurs zijn slechts bevoegd om de rijsnelheid te verifiëren en niet om te controleren of de chauffeur nuchter is en of zijn wagen rijwaardig is. Defecten als kapotte remmen en afgesleten banden zijn in Zuid-Afrika een belangrijke directe oorzaak van verkeersongelukken. Bussen en minibustaxi’s, een populair transportmiddel, verkeren in erg slechte staat: als zij een dodelijk ongeluk hebben, is er ook meteen een groot aantal mensen bij betrokken.

Verkeersveiligheidsorganisaties klagen dat veel verkeersambtenaren corrupt zijn en dat ze overtreders voor een steekpenninkje van 50 rand (5,5 euro) laten doorrijden. Het feit dat de ambtenaren slecht betaald zijn, heeft daar volgens de organisaties alles mee te maken. Zuid-Afrika telt volgens hen ook veel te weinig controleurs.

Door het povere succes van de inspanningen van de overheid om de dodelijke mentaliteit van de Zuid-Afrikaanse chauffeurs te wijzigen in de Drive Alive-campagne, eisen verkeersambtenaren hardere maatregelen. „Wat de Amerikaanse, Australische of Europese chauffeurs weerhoudt om roekeloos te rijden, is het risico van het verlies van het rijbewijs. We hebben twee keuzes: òf we laten het moorden duren, òf we vernietigen rijbewijzen”, vindt Ndebele.