Obama wil kernwapens de wereld uit
PRAAG – De Verenigde Staten gaan het voortouw nemen bij het streven naar een kernwapenvrije wereld. President Barack Obama heeft dat zondag aangekondigd tijdens een openbare toespraak in de binnenstad van Praag. Ook bij het aanpakken van het klimaatprobleem wil hij een leidende rol spelen.
Volgens Obama hebben de VS, dat als enige land ooit kernwapens gebruikte, een morele verantwoordelijkheid om in actie te komen. Hij noemde kernwapens de gevaarlijkste erfenis van de Koude Oorlog.De Amerikaanse president deed zijn uitspraken voor aanvang van een top met de 27 EU-leiders. Ze werden daar met instemming begroet. Premier Balkenende zei het streven naar een wereld zonder kernwapens te verwelkomen en te steunen. Hij voegde er wel aan toe dat eenzijdige stappen niet aan de orde kunnen zijn. Volgens Balkenende zaten ook de andere EU-leiders op die lijn. „Ik heb geen dissonanten gehoord.”
Ook de wens van Obama om bij het klimaatbeleid de leiding te nemen, stemt Balkenende tevreden. Hij wees erop dat de VS onder Obama’s voorganger Bush een ander geluid lieten horen.
Minder geestdriftig waren de reacties op Obama’s wens dat Turkije lid wordt van de EU. De Amerikaanse president zou dat als „een belangrijk signaal” beschouwen. Maar volgens minister Verhagen van Buitenlandse Zaken „is het niet aan de VS om te bepalen wie lid kan worden van de EU.” Ook de Franse president Sarkozy wees daarop. Hij kondigde aan dat hij zich tegen het Turkse EU-lidmaatschap blijft verzetten.
De aanwezigheid van Obama in Praag volgde op de bijeenkomst van de G-20-landen in Londen donderdag en de NAVO-top in Straatsburg vrijdag en zaterdag, die hij ook bijwoonde. Balkenende noemde het eerste optreden van de nieuwe Amerikaanse president op het internationale politieke toneel „zeer positief.” „Hij is een bruggenbouwer, maar ook iemand die nadrukkelijk resultaat wil boeken”, zei de premier.
Obama hield zijn gehoor voor dat een kernwapenvrije wereld niet snel te realiseren is, „misschien niet tijdens mijn leven.” Maar hij nam afstand van „fatalisme” over de toekomst. Tot voor kort had niemand kunnen denken dat „iemand als ik” president van Amerika kon worden en een openbare toespraak zou houden in een voormalig communistisch land, betoogde hij.
De VS zullen volgens Obama hun kernwapenarsenaal verkleinen en een internationaal verdrag tegen kernproeven ondertekenen. Ook wil hij snel een conferentie over nucleaire veiligheid beleggen. Maar zolang de dreiging uit landen als Iran blijft bestaan, handhaven de Amerikanen hun plan voor een raketschild in Oost-Europa.
Obama bezoekt maandag en dinsdag Turkije. Daarna sluit hij zijn eerste reis als president door Europa af.
