„Computer verslaat uiteindelijk de mens”
Kunnen computers geloven? Voor hoogleraar Informatica Jaap van den Herik is dat een serieuze vraag. Hij durft er over een jaar of vijf zelfs onderzoekssubsidie voor aan te vragen. Want computers gaan steeds beter presteren op menselijke gebieden. Op sommige gebieden overtreffen ze de mens zelfs al.
In hun gezamenlijke inaugurele rede ’Geloof in computers’ aan de Universiteit van Tilburg schetsen Jaap van den Herik en zijn collega-hoogleraar Kunstmatige Intelligentie Eric Postma op 27 maart de ontwikkelingen op het gebied van de kunstmatige intelligentie, ict en geesteswetenschappen.Geloof in de ontwikkeling van computers hebben de hoogleraren zeker. Zo zouden het toetsenbord en het beeldscherm binnen nu en vijf jaar overbodig kunnen worden: pratende computers komen ervoor in de plaats. Zij denken met professor Wahlster (DFKI, Saarbrücken) aan flessen wijn die hardop productinformatie geven als er iemand in de buurt is. Een echt gesprek voeren is nog een stap te ver, want het ontbreekt computers nog aan emotionele intelligentie. Maar ook daar wordt hard aan gewerkt: in Tilburg bestuderen onderzoekers hoe computers emoties zouden kunnen herkennen aan de hand van bijvoorbeeld gezichtsuitdrukkingen (non-verbale communicatie). De computer van de toekomst is een robot of een ’avatar’: een animatiefiguur zoals Shrek, verwacht Eric Postma. De computer van de toekomst past zich aan aan de gebruiker in plaats van andersom.
Op de middellange termijn, binnen dertig jaar, verwacht Van den Herik doorbraken op het gebied van de visuele waarneming door computers en het taalvermogen. Ook vordert hun onderzoek naar het automatisch herkennen van de echtheid van schilderijen gestaag. Dat blijkt eveneens op het symposium Computers and Art dat voorafgaat aan de dubbeloratie. Andere toepassingen die nu al worden ontwikkeld zijn de automatische herkenning van bijzonder gedrag, zoals dat van terroristen, en de automatisch bestuurde auto.
Binnen nu en honderd jaar zijn doorbraken in de perceptie van computers te verwachten. Omstreeks 2050 zal een voetbalteam van elf robots het beste menselijk team van de wereld verslaan. En omstreeks 2080 zal een computer een juridische beslissing nemen met meeweging van ethische overwegingen. Uiteindelijk worden computers op alle gebieden beter dan mensen, omdat zij menselijk gedrag kunnen leren en op grond daarvan ook produceren. Dat verwachten de hoogleraren echter pas over 500 jaar en - beweren zij - daarmee nemen zij een gematigde positie in.