De Atlantische Commissie organiseerde woensdag een seminar rond 60 jaar NAVO, onder de titel ”Celebration by Reëvaluation” (vieren door te evalueren). De bijeenkomst was tevens een vooruitblik op de agenda van de jubileumtop van het Atlantisch bondgenootschap op 4 april in Straatsburg en Kehl. Op die datum is het precies 60 jaar geleden dat de NAVO werd opgericht.De twee Europese grootmachten die in het verleden vaak elkaars rivalen waren, Frankrijk en Duitsland, organiseren de top op 4 april, vandaar dat twee locaties –een in Frankrijk (Straatsburg) en een net over de grens in Duitsland (Kehl)– zijn gekozen. Zichtbaar glunderend zaten ze woensdag broederlijk naast elkaar, de ambassadeur van Frankrijk in Nederland, Jean Francois Blarel, en de Duitse diplomaat Konrad Arz, verbonden aan de Duitse ambassade in Den Haag.

Andere sprekers op het Haagse seminar waren Maurits Jochems, werkzaam bij de afdeling operationale zaken bij de NAVO, en de Amerikaan Dana Allin, verbonden aan het Instituut voor Strategische Studies (IISS) in Londen. ’s Middags volgde een paneldiscussie tussen de buitenlandwoordvoerders van vijf Nederlandse politieke partijen in de Tweede Kamer. Arend-Jan Boekestijn (VVD), Harry van Bommel (SP), Martijn van Dam (PvdA), Maarten Haverkamp (CDA) en Mariko Peters (GroenLinks).

De bijeenkomst van de 26 NAVO-lidstaten op 4 april mag dan een jubileumtop zijn, er staan ook een paar loodzware onderwerpen op de agenda. Ook woensdagmiddag domineerden die de bespreking: de moeizame oorlog in Afghanistan, waar de NAVO de leiding heeft bij de ISAF-missie, de kwestie van de uitbreiding van het bondgenootschap met Oekraïne en Georgië, en de daaraan gekoppelde gespannen relatie met Rusland. Verder is er de noodzakelijk aanpassing van het strategisch concept van de NAVO. Dat is nodig omdat vanwege de vele nieuwe dreigingen en uitdagingen die op de lidstaten afkomen (denk aan cyberspaceterreur, klimaatverandering, piraterij en de vele out-of-area-operaties –operaties buiten het oorspronkelijke verdragsgebied–) het bestaande concept niet meer voldoet.

Extra feestelijk was het woensdagmiddag in het perscentrum Nieuwspoort vanwege de terugkeer van Frankrijk in de militaire structuur van het bondgenootschap. Deze stap was een dag eerder geratificeerd door het Franse parlement. Ambassadeur Blarel bagatelliseerde de terugkeer als een logische stap die volgt op een al langer durend proces van toenadering. Daar dachten de andere sprekers toch wat anders over. Boekestein stelde zelfs dat voor de (bijna) volledige terugkeer van Frankrijk in de NAVO, het bondgenootschap een prijs gaat betalen, namelijk blijvende blokkade van de versterking van de civiele rol binnen het bondgenootschap. „Het waren de Fransen die in een eerder stadium precies die grotere civiele taak van de EU tegenhielden.

Met het aantreden van Obama als president van de VS is er juist de verwachting binnen de EU dat de twee andere d’s in de zogenaamde 3 D-benadering (Development en Diplomacy, die vooral de civiele sector betreffen) meer kans krijgen in Afghanistan, ten koste van de onder Bush gepushte ”Defence” (militaire aanpak). Overigens zal dat niet gaan zonder dat de andere lidstaten bereid zijn om militair meer bij te dragen aan de oorlog in Afghanistan.

Dr. Allin typeerde de mogelijke uitbreiding van de NAVO met het lidmaatschap van Georgië als „een absurde optie”, vanwege het niet opgeloste conflict rond de afvallige provincies, waarover Georgie en buurland Rusland vorig jaar een korte oorlog voerden. Ook Oekraïne is volgens hem niet klaar voor lidmaatschap, simpelweg omdat de meerderheid van de bevolking er niet voor is.

Boekestein stelde de centrale rol van artikel vijf in het NAVO-verdrag aan de orde met de vraag: wie is bereid te sterven voor Tiblisi? Artikel vijf verplicht immers lidstaten tot oorlog om een andere lidstaat te hulp te komen. De geloofwaardigheid is in het geding, aldus de VVD’er, als Georgië wel lid kan worden maar vervolgens in het conflict met Rusland geen hulp krijgt van de NAVO-lidstaten. Desondanks hielden de aanwezige parlementariërs staande dat lidmaatschap voor de twee niet een kwestie is van ‘of’, maar van ‘wanneer’.

Volgens Allin zal het met die anti-Ruslandhetze wel meevallen, omdat niet Moskou, maar Teheran Amerika’s grote angst is. De Verenigde Staten hebben Rusland nodig om Iran af te houden van het produceren van kernwapens. Moskou heeft volgens de Amerikaan nu even voorrang boven de twee landen in de wachtkamer van de NAVO.