Het geopende laboratorium kan alleen worden gebruikt om plutonium uit de splijtstofstaven te halen, zegt IAEA-woordvoerder Mark Gwozdecky. Plutonium kan in kernwapens worden gebruikt. IAEA-directeur Mohamed El-Baradei noemde de Noord-Koreaanse acties van de afgelopen dagen zondag „zeer zorgwekkend met het oog op de non-proliferatie.”

De Amerikaanse minister van Defensie, Donald Rumsfeld, zei maandag dat de VS de strijd tegen het terrorisme ook op twee fronten tegelijk kunnen voeren, zowel in Irak als in Noord-Korea. Maar medewerkers van het Witte Huis verzekerden dat de VS niet van plan zijn Noord-Korea aan te vallen en in plaats daarvan proberen de situatie door middel van diplomatiek overleg op te lossen.

De VS hebben Noord-Korea opgeroepen de toezichtapparatuur van het IAEA terug te plaatsen en af te zien van pogingen een kernbom te maken. Als Noord-Korea de omstreden reactor inderdaad weer in gebruik neemt, wordt het internationale isolement waarin het communistische land verkeert alleen maar groter, zei een Amerikaanse regeringswoordvoerder.

Noord-Korea gaf maandag via een commentaar in de staatskrant Rodong Sinmun opnieuw aan dat het een niet-aanvalsverdrag wil sluiten met de Verenigde Staten. In dat geval is Noord-Korea bereid zijn atoomwapenprogramma stop te zetten. De VS weigeren echter gesprekken met Noord-Korea zolang dat land aan kernwapens werkt.

Zondag verbrak Noord-Korea de zegels waarmee een opslagruimte met zo’n 8000 gebruikte splijtstofstaven was afgesloten. In dezelfde kerncentrale, gelegen op 80 kilometer ten noorden van

Pyongyang, verwijderde het land een dag eerder camera’s van het in Wenen gevestigde IAEA uit een reactor.

Noord-Korea is naar eigen zeggen gedwongen de centrale weer in gebruik te nemen, omdat het te kampen heeft met een acuut energietekort. De gebruikte splijtstofstaven zijn echter helemaal niet nodig voor het opwekken van elektriciteit, zei een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Het energietekort in Noord-Korea zou zijn veroorzaakt doordat de VS hun olieleveranties aan het land hebben opgeschort om Noord-Korea onder druk te zetten zijn kernwapenprogramma, waarvan het in oktober het bestaan onthulde, op te geven. Noord-Korea kreeg de olie in ruil voor het sluiten van de kerncentrale en in afwachting van de bouw van reactoren die Noord-Korea niet behulpzaam konden zijn bij het ontwikkelen van een atoombom. Het IAEA zag met de camera’s en de zegels toe op de naleving van het akkoord.

Noord-Korea kan binnen een jaar vier of vijf atoombommen hebben gemaakt, zei de scheidende voorzitter van de commissie voor Buitenlandse Zaken van de Amerikaanse senaat, de Democraat Joseph Biden. Hij noemde Noord-Korea een groter gevaar voor de VS dan Irak.

Rusland liet maandag weten zich ook zorgen te maken over de mogelijke hervatting van het kernwapenprogramma van Noord-Korea, maar vindt tegelijkertijd dat Washington een te oorlogszuchtige houding aanneemt. Dat de Amerikaanse president George Bush Noord-Korea eerder samen met Irak en Iran indeelde bij de „as van het kwaad” is „hoogst ongepast”, zei de Russische minister van Energie, Aleksandr Roemjantsev. „Hoe moet een klein land zich voelen als het wordt verteld dat het in feite deel uitmaakt van de bijbelse krachten van het kwaad, die moeten worden bevochten tot ze zijn vernietigd?” Roemantsjev deed zijn uitspraken tijdens een bezoek aan Iran, waar Rusland tot ongenoegen van de VS een kerncentrale bouwt.

De Russische onderminister van Buitenlandse Zaken Georgy Mamedov waarschuwde de VS volgens Russische krant Vremja Novostej dat het gevaarlijk en contraproductief is om Noord-Korea onder druk te zetten, omdat Noord-Korea grote economische problemen heeft. De Amerikaanse minister Rumsfeld deed die uitspraak af als onzin en niet representatief voor het officiële Russische standpunt.