Tijdens een Europa-lezing voor het Instituut Clingendael signaleerde Dijkstal een slinkende steun voor verregaande hervormingen van het landbouwbeleid. Zelfs de Nederlandse regering sluit inkomenstoeslagen voor Oost-Europese boeren niet langer uit, stelde hij. Maar deze boeren hoeven helemaal niet te worden gecompenseerd, omdat zij nooit productiesteun van de Unie hebben gehad, aldus de VVD-leider.

Als de huidige lidstaten van de Unie er al niet in slagen tot hervormingen te komen, zal dat met een Europa van twintig tot vijfentwintig lidstaten helemaal niet lukken, vreest hij. Niet alleen zal dat individuele lidstaten, zoals Nederland, meer geld kosten, het zal ook ten koste gaan van een vrijere wereldhandel.

Ook de verdeling van de structuurfondsen moet volgens Dijkstal voor de uitbreiding van de Unie in hoofdlijnen zijn geregeld. Die fondsen dienen in zijn ogen straks alleen nog maar ten goede te komen aan lidstaten waarvan het nationaal inkomen onder het Europees gemiddelde ligt. Landen die tot de Europese Monetaire Unie behoren, zoals Spanje, Italië en Griekenland, horen dan niet langer een beroep te doen op deze Europese subsidiefondsen.

Het is voor de tweede keer dat de liberale fractieleider het kabinet duidelijk probeert te maken dat alles uit de kast moet worden gehaald om de EU financieel te hervormen. Half oktober probeerde Dijkstal hetzelfde tijdens een interruptiedebat in de Tweede Kamer met staatssecretaris Benschop voor Europese Zaken. Enkele weken daarvoor waarschuwde Eurocommissaris Bolkestein tijdens een VVD-themadag voor het uit de hand lopen van de kosten van uitbreiding, zonder afspraken vooraf over hervormingen.

Te overzien
Het kabinet streeft, zo blijkt uit eerdere uitlatingen van Benschop, naar het plaatsen van „piketpaaltjes." Volgens de bewindsman zijn de financiële problemen te overzien. In het ergste geval is Nederland na 2006 een miljard euro per jaar extra aan de Unie kwijt. Het doordrukken van hervormingen vóór 2004/2005 zou voor Nederland wel eens financieel slechter kunnen uitpakken, omdat er grotere offers van ons zullen worden gevraagd, meende hij.