Alleen een pasfoto van 3 bij 4
Purity Njeri zit er gelaten bij. Haar man is vorig jaar overleden aan aids. Met haar vier kinderen wordt ze opgevangen door de familie van haar man, die daar eigenlijk niet toe in staat is. Hoe het verder moet weet ze ook niet. Ze is al blij met de zorg van haar schoonfamilie, want een deel van het dorp kijkt haar met de nek aan. Als je man aan aids is overleden, moeten er immers wel boze geesten in het spel zijn.
Purity leeft van giften en van de opbrengst die haar kleine stuk land oplevert. Ze hoopt dat ze het leven van de Heere krijgt om voor haar vier kinderen te zorgen. „Ik moet me in Nyeri op HIV laten testen." Ze denkt dat ze negatief is, maar daarvan is ze niet zeker. „Wat God doet, dat is goed", voegt ze eraan toe.
Zonder de Heere zou ze niet weten wat ze moet beginnen. „Ik leef hier bij de familie van mijn man. Maar dat is geen vetpot." De twee broers van haar overleden echtgenoot horen het relaas zwijgend aan. Ze zijn werkloos en bewerken een stuk land, maar daar vullen ze de dag niet mee. Geld om de kinderen van hun overleden broer naar school te sturen is er niet. Dus zitten de vier kinderen –de oudste is achttien, de jongste zeven– de hele dag thuis.
Het weinige geld dat Purity had, heeft ze besteed aan de verzorging van haar man en zijn begrafenis. Vooral de teraardebestelling is prijzig. Alle vrienden, kennissen, buren en familieleden zijn dan te gast. De heerlijkste spijzen krijgen ze voorgeschoteld. Als je er geen geld voor hebt om dat te bekostigen, moet je maar zien hoe je daaraan komt.
Purity woont haar hele leven lang, en dat is 36 jaar, in Gondo, een dorp met 6000 inwoners zo’n 100 kilometer ten noorden van de hoofdstad Nairobi. De ruim 5000 meter hoge berg Mount Kenia, waarvan de besneeuwde top in de wolken schuilgaat, is in de verte zichtbaar. Het dorp is slechts via een zandpad te bereiken. Een verharde weg is niet nodig, want hier is niets. Naar industrie zoekt men hier tevergeefs. De inwoners hebben in alle gevallen een aarden hut met een dak van golfplaat of gras en een stukje land. Wie hier een koe bezit, is een welgesteld iemand. De meesten moeten het doen met wat kippen en een paar geiten.
Toen Purity’s man Edward –een pasfoto van 3 bij 4 is de enige afbeelding die ze van hem bezit– erachter kwam dat hij besmet was met het aids-virus stortte de wereld voor hem in. Hij moest sterven. Via een radio-uitzending ontdekte hij dat hij door medicijnen en goede voeding zijn leven kon rekken. Maar waar haalde hij het geld voor de medicijnen vandaan?
Geschokt
Edward zocht in het openbaar hulp bij het Comité Jongeren Tegen Aids, een vrijwilligersorganisatie in een naburig dorp. Op de radio had hij van hun bestaan gehoord. De comitéleden Samuel Kinyari en Zachary Warni zien nog voor zich hoe Edward tijdens een publieke bijeenkomst bekende dat hij besmet was en vroeg wat hij eraan kon doen. Samuel: „Daar was moed voor nodig. Als iemand hier in het dorp aids heeft, wordt hij onmiddellijk gediscrimineerd. Dan heeft een boze macht bezit van hem genomen Of zo iemand is immoreel."
Het publiek reageerde geschokt op Edwards bekentenis. Dat hadden ze nog nooit meegemaakt, een man die openlijk zei dat hij HIV-positief was. Samuel en Zachary gaven Edward enkele adviezen op het gebied van voeding. „Omdat we geen werk hebben en daarom geen inkomsten, kunnen we geen materiële hulp verstrekken. We kunnen alleen advies geven."
Omdat ze tijd genoeg hebben gaan ze naar scholen, begrafenissen en andere bijeenkomsten en praten daar openlijk over aids. De mensen reageren ondanks alle vooroordelen en alle argwaan positief op hun komst. „Niemand praat over seks. Dat durven ze niet. Maar er is absoluut behoefte aan voorlichting: hoe krijg je aids, hoe kun je het voorkomen. Dat zijn allemaal dingen die hier nauwelijks bekend zijn. Aids moet uit de taboesfeer worden gehaald.
Als wij ergens komen, plakken een heleboel mensen ons onmiddellijk een etiket op. Wij zouden immoreel zijn of zelf met het HIV-virus besmet. Die mensen lopen gelijk weg. Tegelijkertijd luistert een groeiend aantal mensen wel naar ons. Ze komen met vragen. En dat is winst. Je ziet een groeiende bewustwording, en dat is belangrijk. Want er moet iets gebeuren. Aids is volledig uit de hand gelopen. We hopen dat het nog niet te laat is. Maar ik denk dat het vijf voor twaalf is."
serievermeldingDit is het vierde en laatste artikel in een serie over aids. De vorige afleveringen verschenen 1, 4 en 8 december.