Eerste zaak strafhof gaat over ronselen kindsoldaten
Bijna zeven jaar nadat de eerste medewerkers van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag aan de slag gingen, is maandag het eerste proces begonnen. De 48-jarige Congolees Thomas Lubanga heeft de twijfelachtige eer als eerste verdachte voor de ICC-rechters te staan.
De aanklagers verdenken Lubanga van het ronselen en inzetten van kindsoldaten in het noordoosten van de Democratische Republiek Congo. Dit is een oorlogsmisdaad. Hij en zijn mannen van de milities van de Unie van Congolese Patriotten (UPC) trainden honderden kinderen en lieten ze daarna vechten in de frontlinies, stellen de aanklagers. Lubanga zou bewust hebben gekozen voor kinderen onder de vijftien jaar, omdat die makkelijker op commando doden.Sinds maart 2006 zit Lubanga opgesloten in het ICC-cellencomplex in Scheveningen. Zijn proces zou afgelopen zomer al beginnen, maar werd op de valreep uitgesteld omdat de rechters vreesden dat de Congolees geen eerlijk proces zou krijgen. De aanklagers hadden volgens de rechters op een al te uitbundige manier gebruikgemaakt van een bepaling waardoor ze in vertrouwen documenten konden krijgen van onder meer de Verenigde Naties.
De verdediging én de rechters mochten de stukken niet inzien, terwijl die deels ontlastend konden zijn voor Lubanga. Na maanden onderhandelen werden de documenten voor alle partijen toegankelijk, waarmee de weg voor dit historische proces vrijkwam.
Lubanga, zelf lid van de etnische groep Hema, vocht in 2002 en 2003 in Ituri een bloedige stammenstrijd uit met de Lendu’s. Tijdens de gevechten vielen tienduizenden doden. Hij houdt vol geen controle te hebben gehad over de milities van de UPC, omdat hij politicus is en geen paramilitair leider.
De rechter bepaalde eerder al na een zogeheten bevestigingszitting dat er „substantiële redenen” zijn om aan te nemen dat Lubanga schuldig is aan de aanklachten. In de komende zaak moeten zijn misdaden echter „boven redelijke twijfel” worden vastgesteld.
Voorzittend rechter in de zaak-Lubanga is de 56-jarige Sir Adrian Fulford. In Groot-Brittannië deed hij ervaring op met grote strafzaken. Hij leidt de zittingen in plechtig Engels, met soms een vleugje humor. In de voorbereidende fase hechtte hij sterk aan de rechten van de verdachte.
Aanklager is de 47-jarige Fatou Bensouda uit Gambia. Eerder werkte zij bij het Rwandatribunaal.
