Jaime (32)* veroorzaakte al tijden overlast in het Oude Noorden. Met zijn intimiderende gedrag, dure auto en als mogelijke drugsrunner is hij een negatief rolmodel in de wijk. Een taakaccenthouder Patseraanpak van het wijkteam signaleerde dit en droeg Jaime aan voor de aanpak. Vanaf dat moment maakten collega’s telkens na een contact met hem, bijvoorbeeld bij een ANPR- of verkeerscontrole, een proces-verbaal van de bevindingen. Daarin werden zijn bewegingen in de regio, zijn gedrag, zijn blufferige uitspraken en zijn gepronk met zijn gouden horloge en sieraden uitvoerig beschreven.Het dossier met de bevindingen werd vervolgens doorgestuurd naar de afdeling projectvoorbereiding van de RRD. Zij deden verder onderzoek en overlegden met het Openbaar Ministerie over toestemming voor zijn aanhouding, doorzoeking van zijn woning en inbeslagname van zijn auto. Daarna ging het –vrijwel complete- dossier terug naar het district van de aangever, in dit geval naar Opsporing Noord. Zij vulden de laatste zaken aan en maakten alles gereed voor Jaimes aanhouding.

Eind december is deze ‘patser’ in de kraag gevat. Bij zijn aanhouding is een Audi A6 (t.w.v. 35.000 euro) en 1.500 euro aan contant geld in beslag genomen. Jaime heeft geen legale middelen van bestaan en daarom wordt zijn bezit als onverklaarbaar vermogen beschouwd. In afwachting van de uitspraak van de rechter moet Jaime het stellen zonder zijn snelle bak.

Gepimpte wagens
De aanpak die het korps de afgelopen vier jaar hanteerde, verliep omslachtig en zonder veel resultaat. Daarom is een nieuw beleid ontwikkeld, op basis van samenwerking tussen verschillende processen binnen de politieorganisatie en zorgvuldige dossiervorming over de overlastgever.

In september vond voor het eerst de cursus ‘afnemen onverklaarbaar bezit’ plaats. In twee dagen leerde een twintigtal collega’s van Wijkteam, Directe Hulp Verlening, Opsporing, Regionale Recherche Dienst (Projectvoorbereiding en Financiële Recherche) en Criminele Inlichten Eenheid hoe ze patsers kunnen aanpakken op hun zwakke plek: hun bezit.

Misplaatst
Een nieuw middel bij de aanpak is Automatic Numberplate Recognition (ANPR). Deze apparatuur scant kentekens en kan in een fractie van een seconde checken of een auto in het systeem voorkomt. Dat kan zijn omdat die bijvoorbeeld gestolen is, niet APK-gekeurd is of de eigenaar nog een boete heeft openstaan. Voor de patseraanpak wordt de software ook gevoed met gegevens van overlastgevers, drugsrunners, dealers, enzovoort.

Anders dan bij verkeerscontroles waar een stilstaande ANPR-auto langsrijdend verkeer scant, rijdt de wagen langzaam door de wijk om geparkeerde wagens te lezen. Auto’s die ‘misplaatst’ zijn in de wijk (zoals een nieuwe glimmende witte Dodge in een aandachtswijk), of erom bekend staan dat ze populair zijn bij overlastgevers (zoals een al dan niet gepimpte Honda Civic) krijgen daarbij extra aandacht van het dienstdoende koppel. Wanneer er een ‘hit’ is, klinkt er een alarmsignaal en staat op een beeldschermpje waarvoor de eigenaar geregistreerd staat.

Afhankelijk van de reden voor de hit, ondernemen collega’s actie of registreren ze de hit nauwkeurig in het politiesysteem. Door alles secuur op te schrijven ontstaat een goed beeld van een persoon én van (beweging in) een wijk. Als de collega’s besluiten tot nader onderzoek, winnen ze onder andere informatie in bij de Belastingdienst. Dan blijkt soms dat de eigenaar van de nieuwe, dure wagen geen- of beperkt inkomen heeft. Blijkt na verder rechercheren dat de auto -of het geld daarvoor- op illegale wijze is verkregen, dan wordt een procedure voor ontneming of verbeurdverklaring gestart.

Lege handen
De methode van de patseraanpak werkt ook bij andere zaken. Een voorbeeld is een melding van een juwelier, die het was opgevallen dat er al een paar dagen een auto voor zijn zaak stond. Volgens de juwelier hielden mannen in de wagen zijn zaak in de gaten. Ze hadden de stevigheid van de etalageruit al getest door erop te tikken. Hij vreesde voor een overval.

Hoewel de eigenaar van het voertuig eerder in aanraking was geweest met de politie wegens overvallen, was er nu nog geen sprake van strafbare feiten. De politie stond dus in principe met lege handen. Tot uit een ANPR-scan bleek dat de eigenaar nog een belastingschuld uit had staan. De Belastingdienst legde beslag en de auto werd weggesleept. Uiteindelijk bleek er inderdaad materiaal voor een overval in de auto te liggen.