EU-lidmaatschap Balkan lijkt steeds verder weg
Lidmaatschap van de Europese Unie is een van de belangrijkste doelen van de landen van het voormalige Joegoslavië. Recente ontwikkelingen zorgen er echter voor dat het doel verder weg is dan voorheen.
Joegoslavië, dat in de jaren negentig door oorlogen uiteenviel, bestond uit het gebied dat vandaag de landen Slovenië, Kroatië, Bosnië-Herzegovina, Servië, Montenegro en Macedonië omvat.Kroatië is het dichtst bij een EU-lidmaatschap, dat gepland staat voor 2011. Een grensdispuut met Slovenië lijkt echter in de weg te staan. „Kroatië heeft het recht niet om de gesprekken voort te zetten zonder dat er fatsoenlijke documenten zijn opgesteld over de grenzen”, zei de Sloveense premier Borut Pahor deze week. Slovenië stelt dat Kroatië zich gebied heeft toegeëigend dat, voordat Joegoslavië uiteenviel, onder Sloveens bestuur stond. Slovenië claimt stukken land en de Baai van Piran in het noorden van de Adriatische Zee. De helft van de baai staat nu onder controle van Kroatië. Voor de oorlog stond het onder controle van de regio die nu Slovenië is.
„Kroatië staat open voor een gesprek, maar we laten ons niet chanteren”, verklaarde premier Ivo Sanader tegenover de plaatselijke media. „We kopen ons EU-lidmaatschap niet door territorium op te geven.”
De kwestie heeft de gemoederen tussen Kroaten en Slovenen verhit. Op de sociale netwerksite Facebook braken ’oorlogen’ uit tussen groepen Kroaten en Slovenen. Consumentenorganisaties riepen op tot een boycot van Sloveense producten. De Kroatische douane en politie voerden extra strenge grenscontroles uit, waardoor vlak voor Kerst files ontstonden bij de grensovergangen.
De Europese Commissie stelt dat Kroatië en Slovenië de grensdisputen „als goede buurlanden” moeten oplossen.
Ook in Servië, dat in 2013 lid hoopt te worden van de Europese Unie, is de weg nog allesbehalve geplaveid. Minister van Buitenlandse Zaken Vuk Jeremic zei onlangs dat Servië „geen voorwaarden meer accepteert met betrekking tot het EU-lidmaatschap.” Een van de eisen die de EU stelt, is de arrestatie van Ratko Mladic, die beschuldigd wordt van genocide en oorlogsmisdaden in Bosnië. En als erkenning van een onafhankelijk Kosovo een eis van EU is voor toetreding, dan zal Servië dat niet accepteren, voegde Jeremic eraan toe.
Gesteund door de Verenigde Staten en Europa, verklaarde de zuidelijke Servische provincie Kosovo zich eerder dit jaar onafhankelijk. Kosovo heeft een bijna volledig etnisch Albanese bevolking van 2 miljoen mensen. Maar het wordt ook gezien als de wieg van de Servische staat.
In Bosnië-Herzegovina is het EU-lidmaatschap nog verder weg. „Er is geen enkele kwestie waar de politiek in Bosnië-Herzegovina het over eens is”, zei de EU-vertegenwoordiger voor het land, Miroslav Lajcak, vorige week nog in een interview in de krant Nezavisne Novine. „Politici zullen op z’n minst op enkele punten overeenstemming moeten bereiken, als ze een snellere toetreding tot de Europese Unie wensen.” Bijna veertien jaar nadat de bloedige oorlog in Bosnië eindigde, is het land nog steeds diep verdeeld langs etnische lijnen.