Buitenland

Groenlanders weifelen over directe onafhankelijkheid

De bewoners van Groenland gaan dinsdag naar de stembus. De meeste Groenlanders zouden hun semi-autonome status binnen het Deense koninkrijk graag omzetten in echte onafhankelijkheid, maar uit een recente peiling blijkt dat 67 procent vindt dat de economische basis daarvoor ontbreekt. Slechts 14 procent zou Groenland ongeacht de consequenties van Denemarken willen losmaken.

AP
3 December 2002 09:09Gewijzigd op 13 November 2020 23:59

Groenland is het grootste eiland ter wereld, maar grotendeels bedekt met een dikke ijskap. Het bewoonbare kustgebied beslaat ongeveer de helft van Frankrijk. De belangrijkste bron van inkomsten zijn de visserij en een jaarlijkse subsidie uit Denemarken. Behalve vlees en vis moet vrijwel alles uit Denemarken worden gehaald, een afstand van vier uur vliegen.

Van de ruim 56.000 Groenlanders zijn er 38.900 stemgerechtigd. De partijen hebben 214 kandidaten voorgedragen voor de Landsting, het 31 zetels tellende parlement dat werd geïnstalleerd toen Groenland in 1979 autonome status verwierf. Denemarken hield verantwoordelijkheid voor defensie en buitenlands beleid, alsmede voor de ordehandhaving.

De oppositiepartij Inuit Ataqatigiit heeft aangegeven dat zij in 2005 een referendum wil over de mate van zelfbeschikking die Groenland wil hebben. Zij wordt daarin gesteund door de liberale Atasut, die deel uitmaakt van de huidige regeringscoalitie. De regerende sociaal-democratische Siumut-partij is verdeeld. Een progressieve vleugel onder leiding van premier Jonathan Motzfeldt wil meer zeggenschap over het buitenlands beleid en meer economische groei alvorens onafhankelijkheid te eisen. Een behoudende factie vindt dat er in Groenland alleen de inheemse inuittaal moet worden gesproken en geen Deens meer, zoals nu nog gebeurt.

De meeste hogere functies in Groenland worden nog altijd uitgeoefend door Denen. Inheemse Groenlanders, die zich Kalaaliit noemen en 4000 jaar geleden uit Siberië naar Groenland kwamen, hebben recht op gratis hoger onderwijs in Denemarken. Maar degenen die daar gebruik van maken komen vaak niet terug, omdat er buiten Groenland meer te verdienen valt.

Groenland had gehoopt zijn inkomsten uit te breiden door toerisme, het uitbaten van zijn minerale rijkdommen en olieboringen voor de kust. Maar het aantal toeristen valt tegen, hoe schitterend het eiland ook is, en de olieboringen hebben nog niets opgeleverd. Visserij blijft daarom voorlopig de belangrijkste inkomstenbron. Groenlanders vangen onder andere garnalen, zalm, kabeljauw en heilbot.

Hoewel Denemarken gaat over het buitenlandse beleid is Groenland lid van de acht landen tellende Arctische Raad, die waakt over het poolmilieu. Ook is het aangesloten bij de Inuit Circumpolar Conference, die de belangen behartigt van de naar schatting 150.000 inuits die in Alaska, Canada, Groenland en het Russische Tsjoekotka wonen.

In 1982 besloot Groenland bij referendum om buiten de Europese Unie te blijven, waar Denemarken wel deel van uitmaakt. Het heeft een overeenkomst met de EU die de Europese landen toestaat in zijn wateren te vissen. Groenland is net als Denemarken wel lid van de NAVO.

Behalve de autonomie speelt bij de verkiezingen de vraag of de radar op een Amerikaanse luchtmachtbasis in Thule gebruikt mag worden als onderdeel van een Amerikaans verdedigingssysteem tegen raketten. De meeste Groenlanders zijn tegenstander van de aanwezigheid van Amerikaanse bases op hun grondgebied, vooral omdat zij nooit een cent hebben gezien sinds Denemarken en de Verenigde Staten in 1951 een overeenkomst sloten op grond waarvan de VS gratis gebruik kregen van vier bases op Groenland.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer