Het is vooral een grote en symbolische stap van Zwitserland naar Europa. In een referendum in 2005 waarbij tegenstanders de toetreding poogden te dwarsbomen, stemde 54,6 procent van de kiezers voor Schengen.Schengen is het Luxemburgse Vaals, een plaatsje bij de Duitse en de Franse grens waar in juni 1985 de Benelux, Duitsland en Frankrijk op een bootje op de Moezel overeenkwamen vrij verkeer van personen mogelijk te maken en grenscontroles af te schaffen. Sindsdien is de Schengenzone enorm uitgedijd tot 22 landen van de EU, plus Noorwegen en IJsland. Zwitserland is de 25e in de reeks.

Dagelijks steken volgens de autoriteiten in Bern 700.000 mensen, onder meer in 300.000 personenauto’s en 20.000 vrachtauto’s, de Zwitserse grens over. De identiteit van de reizigers wordt al geruime tijd met steekproeven gecontroleerd en die proeven vervallen nu formeel met Schengen.

Maar de autoriteiten blijven het goederenverkeer scherp in de gaten houden. De stafchef van de Zwitserse grenswacht, Michaela Rickenbacher, waarschuwde deze week in Genève uitdrukkelijk dat de controle op goederen blijft bestaan. Alleen de systematische paspoortcontrole verdwijnt, bezwoer ze.

Veel Zwitsers, bijvoorbeeld in Genève of Basel, wonen vlak bij de grens en daarmee vlak bij de vaak goedkopere winkels in Frankrijk of Duitsland. Maar voor de koopjesjagers verandert daar niets.

De grenswacht in Genève bijvoorbeeld wordt mobieler. Hij breidt zijn werkterrein van de grensovergang uit naar ongeveer 40 procent van het kanton Genève, aldus plaatselijk grenswachtcommandant Alain Brenneissen. Hij maakte in de krant Tribune de Genève duidelijk dat de goederencontrole op de grens ook blijft bestaan.

Zwitserland heeft geen douane-unie met de EU. Wel met Liechtenstein, dat Schengen nog niet heeft geratificeerd. Het is apart dat morgen de controles langs de Zwitserse grenzen wordt versoepeld, behalve bij de grens met Liechtenstein. Dat blijft naar verwachting nog tot in 2009 buiten Schengen.