In het debat over de staat van de Europese Unie zei VVD-Kamerlid Van Baalen dat Turkije „onomkeerbare stappen” moet zetten ter verbetering van de godsdienstvrijheid en de vrijheid van meningsuiting in het land. Ook dient Turkije de bezetting van Noord-Cyprus op te geven. „Anders kunnen de laatste onderhandelingsrondes niet worden geopend”, dreigde Van Baalen.ChristenUnie en SGP sloten zich bij hem aan. Ze hekelden met name de vervolging door Turkije van mensen die zich uitlaten over de Armeense genocide. „Turkije voldoet op geen enkele wijze aan de criteria voor toetreding”, meent SGP-Kamerlid Van der Staaij.

ChristenUnie-Kamerlid Wiegman vroeg het kabinet hoe het staat met de uitvoering van de motie-Rouvoet uit 2004. Die motie -door de hele Kamer gesteund- roept de regering op in haar contacten met Turkije „voortdurend en nadrukkelijk de erkenning van de Armeense genocide aan de orde te stellen.”

Minister Verhagen van Buitenlandse Zaken zei dat het kabinet „zeer nadrukkelijk uitvoering geeft” aan de motie. „Wij protesteren met kracht tegen arrestaties wegens uitlatingen over de Armeense genocide.”

De bewindsman deelt de harde kritiek van de Kamer op Turkije. „Turkije voldoet niet aan de criteria.” Op het gebied van vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting bespeurt hij slechts „zeer beperkte vooruitgang.” Turkije moet nu echt „serieuze stappen” gaan zetten, aldus de bewindsman. Hij zei de Kamer dat de laatste onderhandelingen met Turkije zeker niet beginnen voordat het land Cypriotische vliegtuigen en schepen toelaat.

In antwoord op schriftelijke Kamervragen van het CDA heeft Verhagen donderdag geantwoord dat marteling en mishandeling volgens een aantal Turkse mensenrechtenorganisaties nog vaak voorkomt in Turkije. Agenten die zich schuldig maken aan marteling, gaan nog „te vaak” vrijuit. Hij heeft de kwestie aangekaart bij de Turkse autoriteiten.

Het kabinet weigerde donderdag vooruit te lopen op de vraag wat er gebeurt als Ierland het nieuwe EU-verdrag ook in een tweede referendum afwijst. Wat het CDA betreft, wordt het Verdrag van Lissabon per 1 januari 2010 ingevoerd. PVV-Kamerlid De Roon pleitte voor meer respect voor de Ierse afwijzing van het verdrag. EU-druk op Ierland om het toch te ratificeren zou „een schaamteloos vertoon van minachting voor de Ierse burgers” zijn.