De gouverneur van Goma, Julien Mpaluku, vertelde dat er paniek was uitgebroken in de stad, maar zei ook dat VN-troepen er nog altijd de dienst uitmaakten. Niettemin riep de Amerikaanse ambassade alle Amerikanen op te vluchten.Rebellenleider Laurent Nkunda, een afvallige generaal en Tutsi, kondigde een staakt-het-vuren af, naar eigen zeggen om chaos in de stad te voorkomen. Maar een chaos was het toch: overal in de stad waren geweerschoten te horen van terugtrekkende soldaten die volgens ooggetuigen hun zelfbeheersing volkomen kwijt waren.

De rebellen rukten al verscheidene dagen op in de richting van Goma, een stad van zeshonderdduizend inwoners. Vluchtelingen meldden eerder op de dag dat de rebellen het dorp Kibati, ongeveer twaalf kilometer ten noorden van Goma, hadden ingenomen. In Kibati waren duizenden vluchtelingen verzameld, zodat het dorp was uitgegroeid tot een vluchtelingenkamp. In enkele uren tijd vertrokken er 45 duizend vluchtelingen.

Het Congolese leger zei dat militairen uit Rwanda de grens waren overgetrokken om het leger aan te vallen en de Tutsi-rebellen te helpen. De regering van Rwanda ontkende onmiddellijk, maar Congo wendde zich tot het buurland Angola met een verzoek om hulp.

De Angolese staatsradio meldde dat Congo voornamelijk politieke en diplomatieke steun verzocht. De Congolese minister van internationale samenwerking Raymond Tshibanda vroeg evenwel dinsdagavond de Angolese president uitdrukkelijk om steun ter verdediging van de Congolese territoriale integriteit. De situatie riep herinneringen op aan 1997, toen een zes jaar durend conflict uitbrak waarbij acht Afrikaanse landen betrokken raakten.

Congo zegt dat Rwanda de rebellen van Nkunda steunt, maar dit wordt door VN-medewerkers ontkend. VN-woordvoerders erkennen dat er incidenteel contacten kunnen zijn, maar benadrukken dat geen sprake is van formele samenwerking.

Uruguayaanse VN-troepen trokken zich de afgelopen dagen terug van het front ten oosten van Goma, tot woede van gevluchte burgers die op hun bescherming rekenden. Verscheidene VN-bases werden maandag al door vluchtelingen belaagd. Bij één basis zouden drie doden zijn gevallen toen bewakers het vuur openden op stenengooiers.

De commandant van de VN-troepen in Congo legde maandag zijn functie na amper een maand neer. De zeventienduizend leden tellende vredesmacht moet vlug worden uitgebreid nu de strijd in het oosten van het land steeds heviger wordt, zei VN-gezant Alan Doss dinsdag.

Nkunda stapte uit het leger omdat de regering in Kinshasa in zijn ogen naliet de Tutsi’s voldoende te beschermen tegen Rwandese Hutu-milities die na de genocide van 1994 in Rwanda naar Congo vluchtten. Inmiddels zou Nkunda zich hebben voorgenomen heel Congo te ’bevrijden’.
Secretaris-generaal van de VN Ban Ki-moon riep woensdag de presidenten van Congo en Rwanda op de crisis op te lossen. Hij zei dat de Europese Unie en de Verenigde Staten diplomaten sturen om te helpen bij een vreedzame oplossing. De EU stuurde Eurocommissaris van ontwikkelingshulp Louis Michel naar Kinshasa. Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken zei dat onderminister voor Afrikaanse zaken Jendayi Frazer op weg was.

EU-medewerkers in Brussel zeiden dat niet wordt overwogen militairen naar de in het nauw gebrachte VN-macht in Congo te sturen. Zij wezen er op dat in de VN-Veiligheidsraad wordt gesproken over versterkingen.